Bataliony czołgów
Batalion czołgów (bcz) – pododdział wojsk lądowych; jest podstawowym modułem taktycznym, na bazie którego tworzone są ogólnowojskowe elementy ugrupowania bojowego.
Batalion czołgów SZ RP
[edytuj | edytuj kod]Batalion czołgów jest podstawowym modułem na bazie którego tworzone są ogólnowojskowe elementy ugrupowania bojowego brygady. Może prowadzić podstawowe rodzaje działań taktycznych, a w szczególności obronę, natarcie i działania opóźniające. Na pomocniczym kierunku może działać samodzielnie jako Taktyczna Grupa Bojowa[1].
Struktura i wyposażenie w 2017
[edytuj | edytuj kod]
- dowództwo batalionu[2][a]
- grupa dowódcy batalionu
- pion ochrony informacji niejawnych
- pomocnik ds. podoficerów
- sekcja wychowawcza
- referent ds. finansowych
- inspektor BHP
- sztab batalionu
- sekcja S–1
- sekcja S–2
- sekcja S–3
- sekcja S–4
- sekcja wsparcia bojowego
- kompania dowodzenia[3]
- drużyna zabezpieczenia
- pluton dowodzenia
- pluton ochrony i regulacji ruchu
- pluton rozpoznawczy
- cztery kompanie czołgów[4]
- czołg dowódcy kompanii
- czołg zastępcy dowódcy kompanii
- trzy plutony czołgów
- drużyna zabezpieczenia
- grupa ewakuacyjna
- grupa ewakuacji medycznej
- kompania logistyczna[5]
- załoga wozu dowodzenia,
- drużyna zabezpieczenia
- pluton zaopatrzenia
- pluton remontowy
- zespół zabezpieczenia medycznego[6]
- cztery grupy ewakuacji medycznej
| Wyszczególnienie | kcz | kdow | klog | batalion |
|---|---|---|---|---|
| żołnierze | 51/68 | 70 | 58 | |
| wóz dowodzenia | 1 | 1 | ||
| czołgi (PT-91 lub Leopard -2) | 14 | 2 | 58 | |
| samochody c-t | 2 | 8 | 19 | |
| samochody o-t | 2 | 4 | 1 | |
| autobus sztabowy | 1 | |||
| motocykl | 1 | |||
| quad | 2 | |||
| bojowy wóz rozpoznawczy BWR-1 | 3 | |||
| trał elektromagnetyczny (na PT-91) | 3 | |||
| pojazd sanitarny | 1 (na PT-91) | |||
| cysterna na wodę | 1 | |||
| cysterna paliwowa | 5 | |||
| kuchnia polowa | 3 | |||
| warsztat obsługi pojazdów WOP | 2 | |||
| warsztat elektromechaniczny | 1 | |||
| WZT-3 / Bergepanzer-2 | 1 | 1 |
Struktura i wyposażenie w 1999
[edytuj | edytuj kod].jpg)
- dowództwo batalionu[8][a]
- dowódca batalionu
- zastępca dowódcy batalionu
- szef sztabu batalionu
- sztab batalionu
- sekcja personalno-wychowawcza S–1
- sekcja rozpoznawcza S–2
- sekcja operacyjna S–3
- sekcja logistyczna S–4
- sekcja wsparcia dowodzenia i łączności S–6
- taktyczny zespół kontroli obszaru powietrznego
- pluton łączności
- drużyna radiotelefoniczna
- drużyna kablowa
- drużyna wozu dowodzenia
- trzy kompanie czołgów
- trzy plutony czołgów
- kompania logistyczna
- sekcja dowodzenia
- pluton zaopatrzenia
- pluton remontowy
- pluton medyczny
Bataliony czołgów od 1945 do 1968
[edytuj | edytuj kod]
W okresie powojennym Wojsko Polskie przechodziło szereg zmian organizacyjnych ukierunkowanych na dostosowanie struktur do okresu pokoju. W 1945 w składzie polskich wojsk pancernych istniał: korpus pancerny, dwie samodzielne brygady oraz kilka pułków czołgów ciężkich. Jednostki te w połowie września przeformowano na etaty pokojowe. Brygada pancerna posiadała w swojej strukturze dwa dwukompanijne bataliony czołgów po 21 czołgów T-34/85[9]. W lutym 1946 wszystkie brygady pancerne zreorganizowano na pułki czołgów średnich, a struktura batalionowa zastąpiona została kompanijną[10].
W marcu 1949 utworzono dwie dywizje pancerne po dwa pułki czołgów średnich. W pułku czołgów średnich powrócono do struktury batalionowej. Batalion czołgów posiadał trzy kompanie czołgów, a na jego uzbrojeniu były 33 czołgi. W batalionach czołgów ciężkich, w kompaniach czołgów, były tylko dwa plutony czołgów, a jego podstawowym uzbrojeniem było 17 czołgów IS-2[11].
Wiosną 1951 dywizje zmechanizowane otrzymały nowe etaty. Zarówno w pułku zmechanizowanym, jak i w pułku czołgów w batalionie czołgów średnich zmniejszono liczbę kompanii czołgów z trzech do dwóch[12].
We wrześniu 1955 dokonano reorganizacji wszystkich dywizji zmechanizowanych, a cztery z nich przekształcono w dywizje pancerne. Na szczeblu dywizji zmechanizowanej wprowadzono batalion czołgów i artylerii pancernej posiadający dwie kompanie czołgów średnich i kompanię dział pancernych[13]. W pułkach czołgów średnich powrócono do struktury kompanijnej – 5 kompanii[14]. Etat dywizji pancernej przewidywał batalion czołgów ciężkich i artylerii pancernej w składzie: dwie kompanie czołgów ciężkich i dwie kompanie ciężkich dział pancernych. Stan osobowy batalionu wynosił 485 żołnierzy. Jego sprzęt bojowy stanowiły: 22 czołgi ciężkie IS-2, 20 ciężkich dział pancernych ISU-122 i 1 transporter opancerzony BTR-152[15].
Pułki czołgów ciężkich KPanc przekształcono w bataliony czołgów ciężkich i artylerii pancernej. Struktura batalionu obejmowała: kompanię czołgów ciężkich, skadrowaną kompanię czołgów, kompanię dział pancernych, skadrowaną kompanię dział pancernych, plutony: piechoty zmotoryzowanej, przeciwlotniczy, łączności i transportowo-gospodarczy. Stan osobowy liczył 288 żołnierzy. Sprzęt bojowy stanowiło: 22 czołgi ciężkie IS-2 i 20 ciężkich dział pancernych ISU-152[15] .
W ramach redukcji SZ, w 1957 dywizje zmechanizowane przeszły na nowe etaty. Zlikwidowano bataliony czołgów i artylerii pancernej, a w DZ typu B również szkolny batalion czołgów. Na szczeblu pułku zmechanizowanego funkcjonował trzykompanijny batalion czołgów posiadający 31 czołgów T-54A. Pułk czołgów nadal miał strukturę kompanijną[16].
Na początku lat 60. XX w. wprowadzano w Wojsku Polskim tzw. „etaty pokojowo-wojenne”. Batalion czołgów pułku zmechanizowanego składał się z trzech kompanii czołgów, plutonu łączności, plutonu medycznego i drużyny gospodarczej i posiadał 31 czołgów[17]. Batalion czołgów „szkolnego” pułku zmechanizowanego posiadał 20 lub 25 czołgów[18]. Stan taki utrzymał się do 1968.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Grobelny i Tomasik 2017 ↓, s. 41.
- ↑ Grobelny i Tomasik 2017 ↓, s. 41–48.
- ↑ Grobelny i Tomasik 2017 ↓, s. 42.
- ↑ Grobelny i Tomasik 2017 ↓, s. 45.
- ↑ Grobelny i Tomasik 2017 ↓, s. 47.
- ↑ Grobelny i Tomasik 2017 ↓, s. 32.
- ↑ Grobelny i Tomasik 2017 ↓, s. 44, 45 i 47.
- ↑ Korzeniowski, Smykla i Szalc 1999 ↓, s. 8.
- ↑ Kajetanowicz 2007 ↓, s. 66.
- ↑ Kajetanowicz 2007 ↓, s. 66–67.
- ↑ Kajetanowicz 2007 ↓, s. 67–68.
- ↑ Kajetanowicz 2007 ↓, s. 68.
- ↑ Kajetanowicz 2007 ↓, s. 71.
- ↑ Kajetanowicz 2007 ↓, s. 72.
- ↑ a b Kajetanowicz 2007 ↓, s. 73.
- ↑ Kajetanowicz 2007 ↓, s. 74.
- ↑ Kajetanowicz 2007 ↓, s. 78.
- ↑ Kajetanowicz 2007 ↓, s. 81–82.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zbigniew Grobelny, Robert Tomasik: Ćwiczebne struktury organizacyjne Wojsk Lądowych. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych. Instytut Dowodzenia, 2017.
- Jerzy Kajetanowicz. Związki taktyczne i oddziały polskich wojsk pancernych i zmechanizowanych w latach 1945–1970. Zmiany organizacyjne. „Zeszyty Naukowe WSOWL”. 2 (144), 2007. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych. ISSN 1731-8157.
- Waldemar Korzeniowski, Janusz Smykla, Jerzy Szalc: Struktury organizacyjne (ćwiczebne) oddziałów i pododdziałów oraz dane taktyczno-techniczne sprzętu. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska im. Tadeusza Kościuszki. Wydział Wojsk Zmechanizowanych. Katedra Taktyki Ogólnej, 1999.