Tadeusz Kuchar
![]() | |||||||||
Data i miejsce urodzenia |
13 kwietnia 1891 | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci |
5 kwietnia 1966 | ||||||||
Wzrost |
176 cm | ||||||||
Pozycja | |||||||||
Kariera seniorska[a] | |||||||||
| |||||||||
Kariera trenerska | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Odznaczenia | |||||||||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Tadeusz Kuchar (ur. 13 kwietnia 1891 w Krakowie, zm. 5 kwietnia 1966 w Warszawie) – inżynier, major Wojska Polskiego, lekkoatleta, piłkarz, pływak, łyżwiarz, narciarz, działacz sportowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 13 kwietnia 1891 r. w rodzinie pochodzenia węgierskiego jako syn Ludwika (zm. 1917) i Ludwiki z Drzewieckich[1][2]. Ojciec był przemysłowcem i został sponsorem klubu LKS Pogoń Lwów. Jego braćmi byli również wszechstronni sportowcy (związani z klubem LKS Pogoń Lwów, w tym z sekcją piłki nożnej) i oficerowie rezerwy artylerii Wojska Polskiego: Władysław (1895–1983), sportowiec, działacz sportowy, porucznik, Wacław (1897–1981), olimpijczyk, porucznik. Jego rodzeństwem byli również: Kazimiera po mężu Chodkiewicz (1899–1981), Karol (1892–1960), Kinga (zm. 1894), Mieczysław (1902–1939), piłkarz, bramkarz Pogoni Lwów[3], Zbigniew (1905–1945), także hokeista Pogoni[4][5].
Tadeusz Kuchar ukończył studia na Politechnice Lwowskiej, był inżynierem, specjalistą budownictwa sportowego. Został członkiem korporacji akademickiej „Aquitania”[6].
Został żołnierzem c. i k. armii. W styczniu 1914 r., jako aspirant został mianowany kadetem rezerwy i przeniesiony z 11 pułku haubic polowych Austro-Węgier do 10 pułku haubic polowych Austro-Węgier[7].
W listopadzie 1918 r. we Lwowie zorganizował 5. baterię artylerii, na czele której wziął udział w obronie miasta[8]. 22 listopada został dowódcą III dywizjonu artylerii, zachowując dowództwo 5 baterii[9]. Dowództwo III dywizjonu sprawował do 28 listopada, kiedy to w ramach reorganizacji lwowskiej artylerii został on zlikwidowany[10]. W połowie stycznia 1919 r. objął dowództwo I dywizjonu 5 pułku artylerii polowej[11]. W maju 1919 r. dowodził grupą artylerii złożoną z dwóch baterii: „Krakus” i „Wanda”. Grupa ta wspierała 38 pułk piechoty, między innymi w walkach pod Tarnopolem[12]. W czerwcu tego roku, w zastępstwie kapitana Romana Odzierzyńskiego, dowodził grupą artylerii złożoną z czterech baterii: „Basia”, „Władysław”, „Wanda” i „Mańka”[13].
Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Został awansowany do stopnia kapitana rezerwy artylerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 r.[14][15] W latach 1923–1924 był przydzielony jako oficer rezerwowy do 6 pułku artylerii ciężkiej we Lwowie (wraz z nim brat Władysław)[16][17]. W 1934 r. pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Miał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VI. Był wówczas w grupie oficerów rezerwy artylerii „po ukończeniu 40 roku życia”[18]. Ostatecznie awansował do stopnia pułkownika[19].
Został działaczem Polskiego Związku Łyżwiarskiego; w jego strukturze był członkiem pierwszego zarządu w 1921 r. W 1937 r. był członkiem honorowym klubu LKS Pogoń Lwów[20].
W młodości był związany z Pogonią Lwów. Jako piłkarz grał na pozycji środkowego pomocnika. Największe sukcesy odnosił w lekkoatletyce (biegi długodystansowe). Szczytowe osiągnięcia odnosił w latach 1910–1911. W 1912 r. zrezygnował ze startów w eliminacjach przedolimpijskich, by nie reprezentować na Olimpiadzie Austro-Węgier. Był współtwórcą Polskiego Komitetu Igrzysk Olimpijskich. Tadeusz Kuchar pełnił funkcję selekcjonera reprezentacji piłkarskiej w latach 1923, 1925 i 1928. Był pierwszym prezesem Polskiego Związku Lekkiej Atletyki, a w okresie od 29 czerwca 1945 r. do 16 lutego 1946 r. pełnił funkcję prezesa PZPN.
W latach 1946–1950 był dyrektorem Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (PUWFiPW), a następnie Głównego Komitetu Kultury Fizycznej (GKKF)[19][1]. Od 1960 r. do śmierci dyrektor departamentu budownictwa sportowego w GKKF. Twórca hali Torwar, hali sportowej w Gliwicach, współtwórca Stadionu X-lecia w Warszawie, autor prac poświęconych budownictwu sportowemu m.in. „Budownictwo sportowe” (1936) i „Urządzenia sportowe – wytyczne do projektowania” (1959)[1].
Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera C 2-5-3)[21].
Był żonaty z Zofią (1900–1979), córką Michała Demetra[22].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (udekorowany 17 kwietnia 1921 we Lwowie przez gen. broni Tadeusza Rozwadowskiego)[23]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (PRL)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (II RP)
- Złoty Krzyż Zasługi (1937)[24]
- Medal Niepodległości (9 listopada 1933)[25].
- Srebrny Krzyż Zasługi (7 listopada 1929)[26]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (14 stycznia 1955)[27]
- Honorowa Odznaka Miasta Łodzi[28]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Jacek Bryl , Kolebka – zapomniana?, „Biuletyn”, nr 41, Koło Lwowian w Londynie, czerwiec 1981, s. 27-30 .
- ↑ Jarosław Barczyk , Z historii polskiego sportu - postać Wacława Kuchara [online], profesor.pl [dostęp 2015-11-19] .
- ↑ Mieczysław Kuchar [online], wikiliga.pl [dostęp 2015-11-19] .
- ↑ Hokejowe Mistrzostwa Polski, „Stadjon”, 1, 3 stycznia 1928, s. 6 .
- ↑ Ludwik Kuchar [online], geni.com [dostęp 2015-11-19] .
- ↑ Tadeusz Kuchar [online], archiwumkorporacyjne.pl [dostęp 2015-11-19] .
- ↑ Awans noworoczny w rezerwie c. i k. armii, „Gazeta Lwowska”, nr 20, 27 stycznia 1914, s. 2 .
- ↑ Czyrko 1930 ↓, s. 8-9.
- ↑ Czyrko 1930 ↓, s. 9.
- ↑ Czyrko 1930 ↓, s. 10.
- ↑ Czyrko 1930 ↓, s. 16.
- ↑ Czyrko 1930 ↓, s. 20.
- ↑ Czyrko 1930 ↓, s. 23, 24.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 842.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 767.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 790.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 708.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 134, 955, w tym roku zajmował 248. lokatę na liście starszeństwa kapitanów rezerwy artylerii.
- ↑ a b Kazimierz Toporowicz , Tadeusz Kuchar, [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny [online], Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny [dostęp 2025-03-03] . Wersja drukowana: Polski Słownik Biograficzny, t. XVI, Instytut Historii PAN, 1971 .
- ↑ Lwowski klub sportowy "Pogoń" w roku 1937, Lwów 1937, s. 2 .
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ Romuald Szenderowicz , Odzew lwowskich sportowców na apel red. Jacka Bryla. Romuald Szenderowicz, Wrexham, „Biuletyn”, nr 42, Koło Lwowian w Londynie, grudzień 1981, s. 59 .
- ↑ Dekoracja Orderem „Virtuti Militari”, „Gazeta Lwowska”, nr 87, 17 kwietnia 1921, s. 4 .
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Nadanie Krzyża Zasługi, „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, nr 2, 11 listopada 1937, s. 37 .
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 264, poz. 616 „za zasługi na polu wychowania fizycznego”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 99, poz. 1387 - Uchwała Rady Państwa z dnia 14 stycznia 1955 r. nr 0/124 - na wniosek Przewodniczącego Głównego Komitetu Kultury Fizycznej, s. 1575.
- ↑ Uchwała Prezydium Rady Narodowej m. Łodzi w sprawie wyróżnienia Odznaką Honorową m. Łodzi, „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m. Łodzi”, 6, Łódź: Prezydium Rady Narodowej w Łodzi, 31 sierpnia 1964, s. 6–8 .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rocznik Oficerski 1923, Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923 .
- Rocznik Oficerski 1924, Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924 .
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934 [dostęp 2016-06-11] .
- Jan Czyrko, Zarys historji wojennej 5-go lwowskiego pułku artylerii polowej, Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1930 (Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920) .
- Tadeusz Kuchar [online], archiwumkorporacyjne.pl [dostęp 2015-11-19] .
- Tadeusz Kuchar [online], geni.com [dostęp 2015-11-19] .
- Tadeusz Kuchar [online], wikiliga.pl [dostęp 2015-11-19] .
- Andrzej Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Ludzie (1918–1939). 100 lat prawdziwej historii (1), Wydawnictwo GiA, Katowice 2017.
- Absolwenci Politechniki Lwowskiej
- Kapitanowie artylerii II Rzeczypospolitej
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Odznaczeni Honorową Odznaką Miasta Łodzi
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Medalem Niepodległości
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Piłkarze Pogoni Lwów
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii
- Polacy pochodzenia węgierskiego
- Polscy inżynierowie
- Polscy korporanci
- Polscy piłkarze
- Polscy długodystansowcy
- Prezesi Pogoni Lwów
- Prezesi Polskiego Związku Lekkiej Atletyki
- Polscy działacze lekkoatletyczni
- Prezesi Polskiego Związku Piłki Nożnej
- Selekcjonerzy reprezentacji Polski w piłce nożnej mężczyzn
- Uczestnicy bitwy o Lwów 1918–1919 (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1891
- Zmarli w 1966