Bitwa nad Stochodem
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
15 września 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
nad Stochodem | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
polska ofensywa jesienna | ||
| Wynik |
nieudany wypad na Łuck | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Wojna Polska 1918–1921[1]
Bitwa nad Stochodem – część wielkiej bitwy wołyńsko-podolskiej; walki polskiej 18 Dywizji Piechoty z oddziałami sowieckiej 12 Armii w czasie ofensywy jesiennej wojsk polskich w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Geneza
[edytuj | edytuj kod]2 września, jeszcze w czasie walk pod Zamościem, Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego zdecydowało, iż 3. i 6 Armie, po stosownym przegrupowaniu, około 10 września podejmą większą akcję zaczepną w kierunku wschodnim celem „nie tylko odrzucenia nieprzyjaciela poza granice Małopolski, lecz także rozbicia i zdezorganizowania jego sił tak, aby później można było utrzymać front przy użyciu słabych sił własnych"[2]. 3 Armia przystąpiła do działań 10 września[3]. Wstępnym etapem był zagon grupy motorowej mjr. Włodzimierza Bochenka wyprowadzony z Włodawy, który przeprawił się przez Bug i następnego dnia opanował Kowel. Za nim ruszyło natarcie sił głównych armii[4][5]. Grupa gen. Franciszka Krajowskiego uderzyła czołowo i sforsowawszy Bug, parła forsownym marszem w ogólnym kierunku wzdłuż linii kolejowej Chełm – Kowel. Na południe od grupy gen. Krajowskiego, z obszaru Hrubieszowa w kierunku Łucka, nacierała grupa gen. Stanisława Hallera, a grupa gen. Lucjana Żeligowskiego uderzyła na Sokal[6].
Walczące wojska
[edytuj | edytuj kod]| Jednostka | Dowódca | Podporządkowanie |
 Wojsko Polskie
| ||
|---|---|---|
| dowództwo 18 Dywizji Piechoty | gen. Franciszek Krajowski | 3 Armia |
| ⇒ I/49 pułku piechoty | 18 Dywizja Piechoty | |
| ⇒ I/145 pułku piechoty | ||
| ⇒ 2/18 pułku artylerii lekkiej | por. Konrad Unger | |
 Armia Czerwona
| ||
| dowództwo 12 Armii | Nikołaj Kuźmin | Front Płd. Zach. |
| ⇒ pociągi pancerne | ||
Walki nad Stochodem
[edytuj | edytuj kod]Pod wrażeniem sukcesu grupy pancerno-motorowej mjr. Włodzimierza Bochenka pod Kowlem dowództwo polskie postanowiło wykorzystać samochody do dokonania wypadu na Łuck.
Zadanie zorganizowania wypadu otrzymała 18 Dywizja Piechoty. Utworzono grupę szybką na samochodach w składzie I batalion 49 pułku piechoty i batalion 145 pułku piechoty. Grupę wspierać miała 2 bateria 18 pułku artylerii polowej[7]. Za grupą zmotoryzowaną maszerowały pozostałe pododdziały obu pułków piechoty[8]. 15 września kolumna polska dotarła nad Stochód, na południe od Rożyszcz. Podczas przeprawy samochodów przez rzekę nadjechały dwa sowieckie pociągi pancerne i celnym ogniem zniszczyły osiem ciężarówek. Mimo wysiłków, 2 bateria nie mogła podjąć równorzędnej walki ogniowej z pociągami pancernymi. Poległ jej dowódca por. Konrad Unger i kilku kanonierów. Baterię zaatakowała też sowiecka piechota. W ataku na bagnety wybiła większość obsług i zdobyła działa[9][10]. Dopiero spóźniony kontratak I/49 pułku piechoty odbił je, a ocalałe działony otworzyły ponownie ogień, zmuszając pociągi pancerne do odwrotu[7].
Bilans walk
[edytuj | edytuj kod]Z uwagi na poważne straty grupy zmotoryzowanej i utratę elementu zaskoczenia, dowództwo polskie postanowiło zrezygnować z prowadzenia dalszych działań w kierunku na Łuck[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Przybylski 1930 ↓.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 68.
- ↑ Wyszczelski 2009 ↓, s. 306.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 69.
- ↑ Tarczyński (red.) 2014 ↓, s. 1237.
- ↑ Przybylski 1930 ↓, s. 209.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 394.
- ↑ Fuglewicz 1929 ↓, s. 29.
- ↑ Fuglewicz 1929 ↓, s. 30.
- ↑ Grochot 1930 ↓, s. 29.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Jan Fuglewicz: Zarys historii wojennej 49-go pułku Strzelców Kresowych. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Jan Grochot: Zarys historii wojennej 72-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
- Marek Tarczyński (red.): Bitwa wołyńsko–podolska. Dokumenty operacyjne. Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2014. ISBN 978-83-7399-602-1.
- Lech Wyszczelski: Kampania ukraińska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-066-0.