Jump to content

Oropa

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
 E artíkulo aki ta skirbí na ortografia di papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.
Oropa
Oropa
Área 10,186,000 km²
Poblashon
(2024)
744,831,142 habitante
73.12 habitante/km²
Gentilisio europeo, oropeo
Frontera Asia
Punto mas altu  Elbrus
Punto mas profundo  Laman Káspiko
Zona di tempu  UTC−1 – UTC+5
Imágennan riba Wikimedia Commons Wikimedia Commons
[Editá Wikidata] · [Manual]

Oropa, tradishonalmente, ta konsiderá un di e shete kontinente di mundu. Komprimiendo e península parti west di Eurasia, Oropa ta generalmente dividi for di Asia na parti ost dor di e divishon di awa na e Serunan di Ural, e riu Ural, e Laman Káspiko, e region di Caucasus anto e Laman Pretu na parti ost. Oropa ta grens ku e Oséano Ártiko anto varios otro lamannan na parti nort, e Oséano Atlántiko na parti west, e Laman Mediteráneo na parti sùit, anto e Laman Pretu i su kamindanan di awa konekta na parti sùitost. Toch e grensnan di Oropa -un konsepto datando bèk hopi siglo te ku antiguedat klásiko- ta hopi suphetivo i arbitrario pasobra e por referi na Oropa geografiko komo kultural.

Oropa ta e kontinente di dos mas chikitu segun superfisie, kubriendo mas o menos 10,180,000 kilometer kuadrá of 2% di e superfisie total di mundu i mas o menos 6.8% di su área di tera. Di Oropa su aproksimadamente 50 pais, Rusia ta esun di mas grandi (ounke e tin teritorio den Asia komo Oropa), anto e Siudad Vatikano ta esun mas chikitu. Oropa ta e kontinente di tres mas poblá despues di Asia i Afrika, ku un poblashon di 731 mion hende, of mas o menos 11% di e poblashon total di mundu.

Oropa, mas spesifiko Gresia Antiguo, ta e nasementu di e kultura west. El a hunga un rol predominante den mundu global for di e siglo 16 bai ariba, espesialmente despues di e komienso di kolonialismo. Entre e siglonan 16 i 20, nashonnan oropeo tabata kontrolá durante varios époka e kontinente merikano, mayoria di Afrika, Oseania, i porshonnan grandi di Asia. Tur dos guera mundial tabata pa gran parti di fokus riba Oropa, kontribuyendo na un gran parti di e bahada di dominio di West-Oropa den e esena mundial durante e parti meimei di e siglo 20 ora Merka i Union Sovietiko a tuma e rol ei. Durante e Guera Friu, Oropa a keda dividi dor di e Kortina di Heru entre e NATO den e west i e Pakto di Varsovia na parti ost. Integrashon oropeo a forma e Konseho di Oropa i Union Oropeo den West-Oropa, ku despues di e kaida di e Union Sovietiko na 1991 a ekspande na parti ost.