İçeriğe atla

21. yüzyıl sosyalizmi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
21. yüzyıl sosyalizmini savunan liderler: Soldan sağa: Fernando Lugo, Evo Morales, Lula da Silva, Rafael Correa ve Hugo Chávez

21. yüzyıl sosyalizmi (İspanyolcaSocialismo del siglo XXI, PortekizceSocialismo do século XXI, AlmancaSozialismus des 21. Jahrhunderts), ilk olarak Alman sosyolog ve siyasi analist Heinz Dieterich tarafından savunulan ve bir dizi Latin Amerikalı lider tarafından benimsenen sosyalist ilkelerin bir yorumudur. Dieterich, 1996'da hem serbest piyasa endüstriyel kapitalizminin hem de 20. yüzyıl sosyalizminin; yoksulluk, açlık, emeğin sömürülmesi, ekonomik baskı, cinsiyetçilik, ırkçılık, doğal kaynakların yok edilmesi ve gerçek demokrasinin yokluğu gibi insanlığın acil sorunlarını çözmede başarısız olduğunu savundu. 21. yüzyılın sosyalizmi, demokratik sosyalist unsurlara sahip olmakla birlikte Marksist revizyonizmi de andırmaktadır.[1]

Sosyalizmin bu biçimini savunan liderler arasında Venezuela'dan Hugo Chávez, Ekvador'dan Rafael Correa, Bolivya'dan Evo Morales, Arjantin'den Néstor Kirchner ve Cristina Fernández de Kirchner, Brezilya'dan Luiz Inácio Lula da Silva ve Şili'den Michelle Bachelet yer almaktadır.[2] Yerel özgün tarihsel koşullar nedeniyle, 21. yüzyılın sosyalizmi genellikle diğer ülkelerdeki önceki sosyalizm uygulamalarıyla karşılaştırılır; en önemli fark, daha etkili bir ekonomik planlama sürecine yönelik çabadır.[1] Latin Amerika dışında, 21. yüzyılın sosyalizmi Birleşik Krallık'ta Mark Drakeford ve Jeremy Corbyn,[3][4] Almanya'da Lothar Bisky, Egon Krenz ve Oskar Lafontaine gibi solcu liderler ve İspanya'da İspanya Komünist Partisi ve Birleşik Sol, Rusya'da ise Rusya Federasyonu Komünist Partisi ve Adil Rusya gibi partiler tarafından desteklenmektedir.[5]

21. yüzyıl sosyalizmi, kapitalizmin 21. yüzyıla getirdiğini iddia ettiği yoksulluk, açlık, sömürü, ekonomik baskı, cinsiyetçilik, ırkçılık, doğal kaynakların tahribi gibi konularla mücadeleyi savunmaktadır. Bununla birlikte 20. yüzyılda Sovyetler Birliği ve Doğu Bloku ülkelerinin uyguladığı sosyalist ilkelerin başarısızlıklara yok açtığını iddia etmekte ve bu başarısızlıkları katılımcı demokrasi yoluyla çözüleceğini öngörmektedir.[6] Bu sebeple; daha önceki yüzyıldaki sosyalist hükûmetlerin uyguladığı bir komünist partinin öncü parti olarak önderliği yerine, katılımcı demokrasiyi hedeflemektedir.[7] 21. yüzyıl sosyalizmi, demokratik sosyalizmin ve sosyalist revizyonizmin bir türü olarak kabul edilmektedir. Buna örnek olarak Hugo Chávez, Evo Morales ve Rafael Correa demokratik yollar ile seçilen liderlerdir.[7]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b Burbach, Roger; Fox, Michael; Fuentes, Federico (2013). Latin America's Turbulent Transitions. Londra: Zed Books. ISBN 9781848135697. 
  2. ^ Partido dos Trabalhadores. Resoluções do 3º Congresso do PT (PDF). 3º Congresso do PT (Portekizce). 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Nisan 2025. 
  3. ^ Osborne, Rob (12 Kasım 2018). "Mark Drakeford on drugs, the monarchy and his vision for Wales, as he launches his manifesto". ITV News. 12 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2024. 
  4. ^ Wilkinson, Michael (28 Eylül 2016). "Jeremy Corbyn pledges 'socialism for 21st century' as he plans business tax hike and benefits free-for-all". The Telegraph. 15 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2024. 
  5. ^ "Politics in Translation / A Fair and Just Russia, Part 2" (İngilizce). Woodside, California, EUA: The School of Russian and Asian Studies. 12 Ağustos 2009. 24 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2014. 
  6. ^ Dieterich, Heinz. Der Sozialismus des 21. Jahrhunderts: Wirtschaft, Gesellschaft und Demokratie nach dem globalen Kapitalismus, (Almanca) vol. 3, 2006, Kai Homilius Verlag.
  7. ^ a b Burbach, Roger (2013). Latin America's Turbulent Transitions. Londra: Zed Books. ISBN 9781848135697.