Art

L'Art a l'é l'espression creativa dl'òm ch'a l'ha për but ëd comuniché emossion, idèje, o valor estétich, atravers diverse forme com la pitura, la scultura, la mùsica, la literatura, e ël teatro. Ant ël Piemont, l'art a l'ha 'd rèis ant la stòria e ant ël diàlogh con d'àutre colture europenghe.

Stòria dl'art an Piemont

Epoca medieval e rinassimental

Ant ël Medi Ev, l'art piemontèisa a l'é caraterisà da le cese romaniche e gòtiche, com la Sagra ëd San Michel. Durant ël Rinassiment, ij Savòja a dan vita a cort coltivà, atirand artist italian e fransèis.

Sécoj XVIII e XIX

Ant l'Eutsent, ël Piemont a dventa un sènter neoclàssich, con architet com Filippo Juvarra (Basilica ëd Superga) e Guarino Guarini (Capela Sindònica ëd Turin). La pinacoteca ëd l'Academia Albertin-a a nass për formé j'artista.

Sécol XX e Contemporani

Ant ël Neuvsent, l'art piemontèisa as mes-cia con ij moviment modernista. Artista com Carol Rama e Michelangelo Pistoletto a contribuisso a l'avanguardia. Turin a dventa un pol d'art contemporania con ël Castel ëd Rìvole e la fondassion ëd la Galerìa Civica.

Sòrt d'art an Piemont

Art visiva: Pitura e scultura, con esponent com ël paisagista Antonio Fontanesi.
Architetura: Le Residense Sabaude (Patrimòni UNESCO) e ij palass Liberty ëd Turin.
Literatura: Scritor piemontèis com Pinin Pacòt e Nino Còsta.
Mùsica e Teatro: La tradission dl'òpera al Teatro Regio e ij festival jazz ëd Turin.
Cine: Ël Piemont a l'ha dàit ij natal a cineasta com Mario Soldati e a ospità ël Festival ëd Cine ëd Turin.

Ròl sociaj e coltural

L'art a l'é un strument d'identità e memòria stòrica, ma ëdcò d'angagg cìvich. Esempi a son j'operassion ëd arte pùblica ant le stra ëd Turin e ij proget ëd rigenerassion urbana.

Desfide e Futur

La mancansa ëd fond për ij museo locaj e la globalisassion dij gust a son ostacoje për l'art regional. Contut, la digitalisassion (es. mostre virtual) e l'art comunitarià (es. Arcofonsion) a dan d'ispirassion neuva.