Wyznanie
Wyznanie – określenie grupy religijnej opartej na jednym zestawie dogmatów wiary („wyznaniu”, „credo”). Pod względem organizacyjnym grupa taka może być skupiona w jednej strukturze organizacyjnej lub w wielu. Struktura taka na gruncie prawa polskiego określana jest nazwą związek wyznaniowy, a w religioznawstwie i prawie państw anglosaskich także mianem denominacji religijnej. Niekiedy, choć nieprecyzyjnie, mianem wyznania określa się związek wyznaniowy.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Pojedyncze wyznanie ma na ogół jedną obowiązującą doktrynę. Jednostki większe niż wyznanie są zróżnicowane doktrynalnie, a jednostki mniejsze stanowią jedynie podział administracyjny, bez różnic w wierze.
Na przykład wewnątrz chrześcijaństwa wyznaniami są: katolicyzm, prawosławie, luteranizm, kalwinizm, mariawityzm i inne. W przypadku buddyzmu wyznaniami można określić szkoły: Therawada, Mahajana, Wadżrajana i inne. W przypadku rodzimowierstwa słowiańskiego: Rodzimy Kościół Polski, Rodzima Wiara i inne.
Potocznie słowa określające różne grupy religijne bywają używane wymiennie, niemniej poszczególne terminy mają różne zakresy znaczeniowe, które można uporządkować hierarchicznie:
- religia – najwyższy poziom hierarchii podziału;
- wyznanie - grupa wewnątrz religii o wspólnych zasadach wiary (np. katolicyzm, prawosławie, luteranizm, kalwinizm, anglikanizm, baptyzm, metodyzm, adwentyzm, mariawityzm, pentekostalizm);
- Kościół, związek wyznaniowy, denominacja - grupa (wspólnota) wewnątrz wyznania o odrębnej strukturze względnie określonym obrządku (np. Kościoły greckokatolickie, Kościół melchicki, Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP, Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP itp.);
- Kościół partykularny (też kościół lokalny lub miejscowy) – w Kościele katolickim synonim diecezji/archidiecezji;
- parafia, zbór, gmina wyznaniowa - jednostka administracyjna oraz tworząca ją wspólnota lokalna wewnątrz wyznania, najczęściej w ramach diecezji lub jej odpowiednika (np. okręgu, senioratu, kustodii).
W języku polskim słowo „Kościół” (pisane dużą literą) oznacza wspólnotę określonego wyznania lub obrządku, zaś „kościół” (małą literą) – budynek przeznaczony dla celów kultu chrześcijańskiego[1].
Sytuacja w Polsce
[edytuj | edytuj kod]| Kościół lub związek wyznaniowy | Jednostki kościelne | Duchowni | Wyznawcy (tys.) |
Rok danych |
|---|---|---|---|---|
| Kościół łaciński | 10 108 | 29 854 | 33 693 | 2008 |
| Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny | 232 | 404 | 504 | 2008 |
| Świadkowie Jehowy | 1805 | — | 127 | 2008 |
| Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP | 134 | 186 | 75 | 2008 |
| Kościoły greckokatolickie:
1. Ukraińska Cerkiew greckokatolicka w Polsce 2. Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-słowiańskiego w Polsce |
135 | 75 | 55,2 | 2006/2008 |
| Kościół Zielonoświątkowy w RP | 254 | 368 | 25,1 | 2018 |
| Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP | 36 | 25 | 23,7 | 2008 |
| Kościół Polskokatolicki w RP | 81 | 88 | 18,8 | 2007 |
| Kościół Adwentystów Dnia Siódmego | 154 | 60 | 9,6 | 2008 |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ kościół - definicja, synonimy, przykłady użycia [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2018-02-24] (pol.).
- ↑ Mały Rocznik Statystyczny Polski 2010 [online] [zarchiwizowane z adresu 2012-01-14].
- ↑ Wyznania religijne i stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2006-2008, Warszawa: GUS, 2010 [zarchiwizowane z adresu 2012-09-24].