Trzecia Republika Czechosłowacka

Trzecia Republika Czechosłowacka
Třetí Československá republika
	1945–1948
Herb	Flaga
	Dewiza: Pravda vítězí; (Prawda zwycięża)
	Hymn: Kde domov můj (Czechy); Nad Tatrou sa blýska (Słowacja); (Gdzie dom mój, Nad Tatrami się błyska);
Ustrój polityczny	republika
Stolica	Praga
Data powstania	5 kwietnia 1945
Data likwidacji	25 lutego 1948
Prezydent	(ostatni) Edvard Beneš
Premier	(ostatni) Klement Gottwald
Powierzchnia	127 900 km²
Waluta	korona czechosłowacka (Kčs, CSK)
Strefa czasowa	UTC +1 – zima; UTC+2 – lato
Język urzędowy	czeski, słowacki
	Położenie na mapie;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Trzecia Republika Czechosłowacka (cz. Třetí Československá republika, słow. Tretia Československá republika – ČSR).

Po II wojnie światowej reaktywowano Czechosłowację, ale bez Rusi Zakarpackiej formalnie inkorporowanej do Ukraińskiej SRR w marcu 1945 roku (de facto została zajęta już w styczniu)^[1]. Przyłączono za to odebrane Węgrom niewielkie skrawki terytorium w okolicach Bratysławy. 5 kwietnia 1945 ogłoszono w Koszycach powstanie nowej, demokratycznej Czechosłowacji.

W latach 1945–48 w rządach uczestniczyli obok promoskiewskich komunistów przedwojenni politycy socjaldemokratyczni i ludowi (prezydentem został ponownie Edvard Beneš, który powrócił z londyńskiej emigracji). Ministerstwo spraw wewnętrznych, policja oraz tzw. resorty siłowe zostały zdominowane przez partię komunistyczną. Jej dążenia doprowadziły do eliminacji z życia politycznego większości partii prawicowych, a także do stopniowego ograniczania demokracji. W dniach 20-25 lutego 1948 doszło w kraju do komunistycznego zamachu stanu (w komunistycznej Czechosłowacji zwanego Vítězný únor – "zwycięski luty") i pełnego przejęcia władzy przez Komunistyczną Partię Czechosłowacji^[2]^[3], przy zachowaniu pozorów wielopartyjności i systemu demokracji parlamentarnej. Prezydent Edvard Beneš zatwierdził po przewrocie nowy rząd, na którego czele stanął przewodniczący Komunistycznej Partii Czechosłowacji Klement Gottwald. Dwa miesiące później prezydent odmówił podpisania nowej, komunistycznej konstytucji i po przeprowadzonych 30 maja na jedną listę (KPcz i jej organizacji satelitarnych) wyborach parlamentarnych, 7 czerwca 1948 ustąpił ze stanowiska. 14 czerwca 1948 prezydentem Czechosłowacji został Klement Gottwald.

Przypisy

↑ Piotr M. Majewski: Edvard Beneš i kwestia niemiecka w Czechach. Warszawa: DiG, 2001, s. 303–304. ISBN 83-7181-210-8, ISBN 978-83-7181-210-1.
↑ Norbert Wójtowicz, Nástup komunistickej diktatúry v Československu z pohľadu Poľska, [w:] Február 1948 a Slovensko (Zborník z vedeckej konferencie, Bratislava 14. – 15. február 2008), red. Ondrej Podolec, Bratislava Ústav pamäti národa 2008, s. 63-83.
↑ Norbert Wójtowicz, Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy, Warszawa-Wrocław 2021.

[1] Piotr M. Majewski: Edvard Beneš i kwestia niemiecka w Czechach. Warszawa: DiG, 2001, s. 303–304. ISBN 83-7181-210-8, ISBN 978-83-7181-210-1.

[2] Norbert Wójtowicz, Nástup komunistickej diktatúry v Československu z pohľadu Poľska, [w:] Február 1948 a Slovensko (Zborník z vedeckej konferencie, Bratislava 14. – 15. február 2008), red. Ondrej Podolec, Bratislava Ústav pamäti národa 2008, s. 63-83.

[3] Norbert Wójtowicz, Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy, Warszawa-Wrocław 2021.

[1]

[2]

[3]