Przejdź do zawartości

Michał Gnoiński

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zobacz też: Michał Gnoiński (poseł).
Michał Gnoiński
Ilustracja
pułkownik artylerii pułkownik artylerii
Data i miejsce urodzenia

11 września 1886
Krzyżanowice

Data i miejsce śmierci

11 listopada 1965
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1914–1938

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

Szkoła Podchorążych Artylerii

Stanowiska

komendant szkoły

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Multimedia w Wikimedia Commons
Michał Gnoiński
Data urodzenia

11 września 1886

Data śmierci

11 listopada 1965

Wojewoda krakowski
Okres

od 22 kwietnia 1936
do 8 września 1937

Poprzednik

Kazimierz Świtalski

Następca

Józef Tymiński

Senator V kadencji (II RP)
Okres

od 28 listopada 1938
do 2 października 1939

Multimedia w Wikimedia Commons

Michał Roch Gnoiński (ur. 11 września 1886 w Krzyżanowicach, zm. 11 listopada 1965 w Warszawie) – polski inżynier górnik, pułkownik artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, senator II Rzeczypospolitej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Michał Roch Gnoiński urodził się 11 września 1886 roku w Krzyżanowicach, w rodzinie Józefa i Józefy z Popielarskich[1][2]. Uczył się w szkole realnej w Sosnowcu i szkole handlowej w Będzinie. W 1912 roku zdał eksternistycznie maturę we Lwowie, po czym studiował na Wydziale Górniczym Politechniki Lwowskiej (gdzie uzyskał absolutorium).

Przed wyjazdem do Lwowa w 1912 roku pracował jako sekretarz zawiadowcy stacji kolejowej w Grodźcu. W tym czasie zajmował się również przeprowadzaniem przez granicę uciekinierów z Królestwa Polskiego. W czasie studiów we Lwowie należał do Związku Strzeleckiego. W czasie I wojny światowej w latach 1914–1917 służył jako podoficer i oficer zwiadowczy w 1 pułku artylerii Legionów Polskich. Odbył kampanię w Karpatach i na Wołyniu w szeregach II Brygady Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym został internowany w Szczypiornie, gdzie przebywał od lipca do października 1917 roku.

Należał do POW w Dąbrowie Górniczej. Od listopada 1918 roku służył w Wojsku Polskim m.in. na stanowiskach: kierownika Wydziału w Departamencie III Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów uzbrojenia[3]. 17 maja 1922 roku odznaczono go orderem wojskowym „Virtuti Militari" V klasy[4]. W latach 1923– 1924 pełnił służbę w Oddziale I Sztabu Generalnego na stanowisku kierownika referatu, pozostając oficerem nadetatowym Okręgowego Zakładu Uzbrojenia Nr I[5][6]. 31 marca 1924 roku został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów uzbrojenia[7]. Później został przeniesiony z korpusu oficerów uzbrojenia do korpusu oficerów artylerii. W 1925 roku został przeniesiony do 1 pułku artylerii polowej Legionów w Wilnie. 23 maja 1927 roku został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy tego pułku[8]. W lipcu 1928 roku otrzymał przeniesienie do 29 pułku artylerii lekkiej w Grodnie na stanowisko dowódcy pułku[9][10]. 24 grudnia 1929 roku awansował do stopnia pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku i 3. lokatą w korpusie oficerów artylerii[11]. We wrześniu 1930 roku został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu na stanowisko komendanta Szkoły Podchorążych Artylerii[12][13]. W 1936 został przeniesiony w stan nieczynny, a w grudniu 1938 w stan spoczynku.

Powitanie nowego wojewody krakowskiego płk Michała Gnoińskiego na dworcu kolejowym w Krakowie

22 kwietnia 1936 przyjechał z Warszawy do Krakowa i rozpoczął urzędowanie na stanowisku wojewody krakowskiego[14][15]. Od września 1937 do listopada 1938 był naczelnym dyrektorem Funduszu Pracy[16].

Był członkiem Obozu Zjednoczenia Narodowego. W 1938 roku został senatorem V kadencji (1938–1939) powołanym przez Prezydenta RP, pracował w komisjach: administracyjno-samorządowej (w której był zastępcą przewodniczącego), budżetowej i wojskowej.

Po wybuchu II wojny światowej, w czasie kampanii wrześniowe został mianowany przez dowódcę Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” komisarzem cywilnym na powiat włodawski. Został aresztowany przez Niemców na przełomie października i listopada 1939 roku i przewieziony do więzienia przy ul. Montelupich w Krakowie, potem był więziony w Radomiu i Wiśniczu. Po zwolnieniu z więzienia w czerwcu 1940 wrócił do Warszawy.

Ponownie został aresztowany 10 listopada 1942 roku, osadzony na Pawiaku, następnie od 17 stycznia 1943 roku w obozie koncentracyjnym na Majdanku, prawdopodobnie od 9 kwietnia 1944 roku w obozie Auschwitz-Birkenau, od października w KL Gross-Rosen[16] (filia Deutsch Lissa w Leśnicy[17]) i od 10 lutego 1945 roku w KL Buchenwald (w tym od 22 marca w Komando Ohrdurf)[16].

Po wojnie zamieszkał we Francji, pod koniec życia wrócił do Warszawy. Zmarł 16 listopada 1965 roku w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 183-5-11,12)[18].

Pułkownik Gnoiński ożenił się w 1940 roku z Aliną Budzińską. Nie mieli dzieci[16].

Grób Michała Gnoińskiego na cmentarzu Powązkowskim

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Wykaz Legionistów ↓.
  2. ↑ Natomiast na stronie Biblioteki Sejmowej jako Józefa „Popielska”.
  3. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 343.
  4. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. Nr 59 z 30 grudnia 1922, s. 945 [online], polona.pl [dostęp 2025-04-12] (pol.).
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 8, 1233, 1244.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 8, 1351, 1363.
  7. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 168.
  8. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 15 z 23 maja 1927 roku, s. 145.
  9. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 222.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 403, 449.
  11. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 21 z 24 grudnia 1929 roku, s. 438.
  12. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 299
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 176, 813.
  14. ↑ Wojewoda płk M. Gnoiński objął urzędowanie. „Polska Zbrojna”. 111, s. 1, 1936-04-23. Warszawa. .
  15. ↑ Płk. Gnoiński –wojewodą krakowskim. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 92 z 23 kwietnia 1936. 
  16. ↑ a b c d Sylwetka Michała Gnoińskiego na stronie Biblioteki Sejmowej – Parlamentarzyści RP. [dostęp 2012-12-31].
  17. ↑ Marcin Rybak, Pomnik ku czci ofiar filii niemieckiego obozu Gross Rosen stanął we wrocławskiej Leśnicy [online], wroclaw.wyborcza.pl, 24 października 2023 [dostęp 2023-10-25] (pol.).
  18. ↑ Cmentarz Stare Powązki: STEFAN BUDZIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-05].
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 59 z 30 grudnia 1922, s. 945.
  20. ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  21. ↑ Gnoiński Michał. W: Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 210. reprint Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1984
  22. ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
  23. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Wojewodowie krakowscy (II Rzeczpospolita)

Kraków

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Michał_Gnoiński&oldid=76447249”