Wolfgang Amadeus Mozart

Wolfgang Amadeus Mozart (Bhâsa Jèrman: [ˈvɔlfɡaŋ amaˈdeus ˈmoːtsaʁt]), sè andi’ nyama asli Johannes Chrysostom Wolfgangus Gottlieb Mozart (27 Januwari 1756 – 5 Dèsèmber 1791), panèka sala sèttong komponis sè andi’ pengaro è Periode Klasik (Musik). Mozart èangghep sala sèttong komponis musik klasik sè palèng penting bân èkennal è dâlem sajârâ kalabân musikka èkagumi polana "keèndahan melodi, keanggunan formalla, bân kekayaan harmoni bân teksturra". Karya-karyana (ra-kèra 800 lagu) tamaso' gubahan-gubahan sè èkennal sacara lowas mènangka punca’ musik simfoni, musik kamar, musik piano, musik opera, bân musik paduan suara. Conto karyana panèka iyâ arèya opera Don Giovanni bân Die Zauberflöte. Bânnya' karya Mozart sè èangghep mènangka repertoar konser klasik standar bân èkennal mènangka karya musik periode Klasik. Karya-karyana ècatet è katalog Köchel-Verzeichnis.

Lahèr è Salzburg, sabbhân è Kekaisaran Romawi Suci bân satèya è Austria, Mozart nojjhuaghi kamampowan sè lowar biasa molaè ghi' kènè'. Ampon kompetèn è keyboard bân biola, èpon aghâbây lagu molaè omor lèma’ taon bân tampèl è adâ'na karajaan Eropa. Eppa'na ngajhâk alènglèng Eropa bân saterrossa tello' parjhâlânan ka Italia. È omor 17 taon, dhibi’en dhâddhi musisi è istana Salzburg tapè dhâddhi ta' tennang bân ajhâlân nyarèh posisi sè lebbi bhâghus.

E bâkto èntar ka Wina è taon 1781, Mozart èpa ambu dâri jabatanna è Salzburg. Dhibi’en odi' è Wina, è dissa' dhibi’en èkennal tapè sakone' pangamanan finansial. È taon-taon ahèrra è dissa', dhibi’en aghâbây bânnya' simfoni, konser, bân opera sè palèng kalonta. Requiem din dhibi’en sabâgiyân rajâ ghi' ta' lastare è bâkto sèdhâ è omorra 35 taon, kabâdâ'ânna ghi' ta' jellas bân bânnya' sè èmitologissaghi.

Bâkto awwâl (1756-1772)

Wolfgang Amadeus Mozart lahèr è tanggâl 27 Januwari 1756 dâri Leopold Mozart (1719–1787) bân Anna Maria Pertl (1720–1778), è Getreidegasse 9 è Salzburg. Dhibi’en iyâ arèya ana' sè palèng ngodâ dâri pettong ana', lema' è antarana matè è bâkto ghi' kènè'. ale'na sè towa'an panèka Maria Anna Mozart (1751–1829), sè andi’ jhulughân "Nannerl" sè jhughân komposer bân pianis.

Ramana panèka komposer sè andhap asor bân Guru musik sè berpengalaman dâri Augsburg. È taon 1743, èpon èangghep mènangka pemain biola sè kapèng empa' è masyarakat musik Count Leopold Anton von Firmian, Pangeran-Uskup Agung Salzburg sè kobâsa. empa' taon saterrossa, èpon akabin sareng Anna Maria è Salzburg. Leopold dhâddhi wakil orkestra Kapellmeister è taon 1763. È taon kalahiranna pottrana, Leopold makalowar buku teks biola, Versuch einer gründlichen Violinschule, sè ècapa'aghi suksès bân sala sèttong karyana sè palèng pentèng panèka Kindersinfonie ("Simfoni Na'-kana'").

E bâkto Nannerl aomor pèttong taon, dhibi’en molaè ajhâr keyboard sareng ramana, è bâkto ale'na sè aomor tello taon ngabâs dhibi’en. Bânya' taon saterrossa, saamponna ale'na sèdhâ, dhibi’en èkaenga'è: "Bâ'na biyasana ngèbâ bânnya' bâkto è klavier, mèlè sè katello', sè salanjângnga èmaènaghi, bân kasennengnganna nojjhuaghi jhâ' rèng-orèng rowa monyena beccè'. È taon sè kapèng empa', ramana, kaangghuy amaèn, molaè ngajhâri rèng-orèng rowa pan-bârâmpan minuet bân potongan è attas klavier Bâ'na bisa amaèn kalabân samporna bân persis, bân samporna. E bâkto aomor lèma’ taon, dhibi’en la molae agâbây karya-karya kènè', se èmainnaghi kaangguy eppa'na se noles."

[[Berkas:Louis Carrogis dit Carmontelle - Portrait de Wolfgang Amadeus Mozart (Salzbourg, 1756-Vienne, 1791) jouant à Paris avec son père Jean-Georg-Léopold et sa sœur Maria-Anna -Google Art Project.jpg Keluarga Mozart pada saat tur Eropa: Leopold, Wolfgang, dan Nannerl. Cat air oleh Carmontelle, ca. 1763

Mozart, sè èkennal andi' tala mutlak taoh nada kalabân teppa' tanpa bhântowan alat), kennal bân musik molaè lahèr. E bâkto aomor 4 taon, Mozart ampon bisa amaèn harpsichord bân improvisasi karya musik pendahuluna. Bâ'na jhughân nolès komposisi pertamana è bâkto ghi' aomor 5 taon. Karya-karyana tamaso' sonata biola bân pan-bârâmpan minuet. Leopold makompol kabbhi komposisi panèka tanpa èkataoè pottrana. akadhi jhughân Nannerl, dhibi’en jhughân pemain piano sè cè' ahlina. Leopold, sè nemmo bakat ana'na sè duwâ', arassa "èpanggil" kaangghuy èpamerraghi è saloro Èropa.

Amain piano è adâ’en Raja Bayern

Mozart pas èghibâ kaangghuy amaèn piano è adha'na Raja Bayernè Munich. È bulân September 1762, Leopold ngala' cuti sè abit dâri jabatanna kaangghuy promosi pottrana dâ’ ka raja-raja. Saellana jârèya kabbhi mangkat ka Wina. è dhissa', Mozart amaèn piano è adha'na Permaisuri Maria Theresia sè takerjât kalabân ahlèna Mozart bân Nannerl. Saellana konser panèka, Mozart kodhu noro' konser sè cè' lanjhângnga 3 taon, èngghi panèka Paris (1763, 1765) bân London (1764-1765). È kennengngan-kennengngan panèka, Mozart aghâbây konser è adha'na rato-rato bân jhughân èuji sareng rèng-orèng panèka, è antarana, kalabân tema-tema improvisasi sè èghâbây sareng orèng sè mareksa kalabân matana ètotop kalabân kaen. Mozart èsambhât mènangka na'-kana' sè ajib è man-dimman. È London, èpon jhughân ètemmoè pottrana Johann Sebastian Bach, Johann Christian Bach, sè serrèng èsebbhut Bach Inggris. Mozart amaèn sonata piano kalabân empa' tanang sambi toju' è pangkèngnga Bach.