Lompat ke isi

Hokom

Tambâ interwiki
Ḍâri Wikipèḍia bhâsa Madhurâ, lombhung pangataowan mardhika

Hokom ( èadaptasi ḍâri bhâsa Arab: حكم ) panèka kompolan paratoran sè aropaaghi norma bân sanksi-sanksi.[1] Hokom panèka aropaaghi sakabbhinah kaèḍah-kaèḍah bân prinsip sè ngator tatanan sè tamaso' lembaga bân proses kaangghuy awujudâghi panerapan atoran-atoran panèka mènangka kanyataan è masyarakat. Hokom panèka sèttong-sèttong sè èkabâliaghi sareng kaoḍi'ân manossa aroju’ ḍâ' sistem sè palèng penting ḍâlem alaksanaaghi serangkaian kakowasaan panegakan hokom sareng kelembagaan penegak hokom karana sadhâjâ kaoḍi'ân manossa èbâtesi sareng hokom.[2][3]

Hukum ngator sanksi ghâbây nyalaèh kaghunaannah kekuasaan è bidang politik, ekonomi bân masyarakat ḍâlem bânnya' cara bân abâḍâaghi mènangka perantara otama è ḍâlem hubungan sosial antarmasyarakat è bâbâna pelanggaran hak-hak individu è ḍâlem hokom perdata, bân hokom pidana sè nyarèh cara naghârâ kaangghuy nuntut pelaku pelanggaran hokom publik.

Administratif hokom èghunaaghi kaangghuy marèksa lalakonna pamarènta, è bâkto hokom internasional ngator parkara antara naghârâ-naghârâ berdaulat è ḍâlem kegiatan molaè ḍâri padhâghângan, lingkungan, paratoran otabâ tindakan militer. Filsuf Aristoteles nyataaghi jhâ' " supremasi hokom bhâkal lebbi beccè' ḍâri pamarenta'an tirani sè èghâdhui."[4][5]

Etimologi

[beccè' | beccè' sombher]

Oca’ hokom asalla ḍâri bhâsa Arab al-hukmu sè artèna kapotosan, katetapan, parènta, pamarènta’an, kakobasa’an ban okoman.[6]

Para ahli bân sarjana hokom ampon nyoba' abherri' pemahaman otabâ definisi hokom, namong ghi’ taḍâ' sèttong ahli otabâ sarjana hokom sè bisa abherri' pemahaman hokom sè ètarèma sareng sadhâjâna pihak.[7] Taḍâ'na definisi hokom sè bisa ètarèma sareng sadhâjâ pakar bân ahli hokom è giliranna ngobâ bâḍânah masalah ta' sapaham ḍâlem definisi hokom. Dhâddhi ponapa bisa adefinisiaghi hokom otabâ ponapa bisa kaangghuy kaulâh sadhâjâh aghâbây definisi hokom? Saterrossa èkembhângaghi polè dhâddhi ponapa kaulâh sadhâjâh parlo adefinisiaghi hokom.[8]

Taḍâ'na definisi hokom jellas aropaaghi halangan ghâbây orèng sè ghi' bhuru molaè ajhâr hokom. Tanto èbhutowaghi pemahaman awal otabâ pemahaman umum tentang hokom sabellunna molaè ajhâr hokom kalabân bânnya' aspèkkah. Ghâbây orèng awâm, artèna hokom ta' saapa pentingnga. Lebbi penting panèka penegakan bân perlindungan hokom sè ghâbây masyarakat. Namong, ghâbây orèng sè terro ajhâr hokom lebbi jhâu, tantona parlo onèng artèna hokom.[9] Umumma, rumusan definisi hokom ngandung palèng sakonè'na unsur-unsur è bâbâ panèka:

  • Hokom ngator tèngka otabâ lalakonna manossa è masyarakat. Paratoran aghânḍhu' parènta bân larangan kaangghuy ngalakonè sèttong parkara otabâ ta' ngalakonè sèttong parkara. Hal ka`dinto e maksod kaangghuy ngator tèngka ghulina manossa sopajâ ta` atokaran sareng marogi kapentingan umum.
  • Peratoran hokom ètetapaghi sareng lembaga otabâ bhâdhân sè anḍi' wewenang kaangghuy ngalakonè. Paratoran hokom bhunten èghâbây sareng sèttong-sèttong orèng namong sareng lembaga otabâ bhâdhân sè anḍi' wewenang kaangghuy mabâḍâaghi atoran sè sèpattah akaè’ ghâbây masyarakat sè lebbi jhârna'.
  • Panegakan atoran hokom panèka sèpattah maksa. Paratoran hokom bhunten èghâbây kaangghuy èlanggâr namong kaangghuy ètoro'è. Kaangghuy èberlakuaghi, jhughân èator parkara otoritas sè anḍi' wewenang kaangghuy ngawasi bân aberlakuaghi, sanajân aghâdhui tindakan represif. Namong, bâḍâ jhughân norma-norma hokom sè sèpattah fakultif/alengkappaghi.[10]
  • Hokom aghâdhui sanksi bân pelanggaran otabâ lalakon sè alabân hokom bhâkal ècapo’ sanksi sè tegas. Sanksi jhughân èator è ḍâlem paratoran hokom.[9]

Sajhârâ Hokom

[beccè' | beccè' sombher]

Sajhârâ hokom panèka pangajhârân tentang saka’dimmah hokom ampon èkembhângaghi bân ponapa hokom aobâ. Sajhârâ hokom ahubungan raket sareng perkembangan peradhâbhân[11] bân beroperasi è ḍâlem konteks sajhârâ sosial sè lebbi jhârna'. Sarjana hokom bân sejarawan proses hokom katanto ampon ngabâs sajhârâ hokom mènangka catettan evolusi hokom bân penjelasan teknis tentang saka’dimmah hokom-hokom panèka ampon berevolusi kalabân tojjhuwân kaangghuy lebbi ngartè asal-usul ḍâri bhân-sabbhân konsep hokom; bâḍâ sè ngangghep sajhârâ hokom panèka cabang ḍâri jhâjhârbâ'ân intelektual. Sejarawan abad ka-20 ngabâs sajhârâ hokom kalabân cara sè lebbi kontekstual—lebbi sajhâlân sareng pamèkkèrennah sejarawan sosial.[11] Ngana ampon ngabâs lembaga hokom mènangka sistem atoran, pamain bân simbol sè kompleks, bân ampon ngabâs elemen-elemen panèka berinteraksi sareng masyarakat kaangghuy ngobâ, adaptasi, nolak otabâ apromosiaghi aspek-aspek katanto ḍâri masyarakat sipil. Sajhârah hokom akadhi panèka cèndhâng nganalisis sajhârâ kasus ḍâri parameter penyelidikan èlmo sosial, ngangghuy metode statistik, nganalisis dhâ-bhidhânah kelas è antara pihak-pihak sè aparkara, pemohon, bân pamain laènna è ḍâlem bhân-sabbhân proses hokom. Kalabân nganalisis hasèl kasus, biaya transaksi, bân jumlah kasus sè marèh, rèng-orèng panèka ampon molaè analisis lembaga hokom, praktik, prosedur, bân risalah sè aberri' ghâmbhârân hokom sè lebbi komplek bân masyarakat ètembhâng sè bisa ècapa'aghi sareng pangajhârân yurisprudensi, hokom kasus, bân kode perdata.[11]

Fungsi Hokom

[beccè' | beccè' sombher]

Kaangghuy ajhâlânaghi fungsi hokom mènangka a tool of social engineering. Hokom mènangka sarana pembangunan, manorot Michael Hager, hokom bisa ngabdhi dâ’ 3 (tello') sektor, enggi paneka:

  1. Hokom mènangka alat ghâbây tatanan (Ordering) "È ḍâlem rangka panartibhâ panèka, hokom bisa nyiptaaghi kerangka ghâbây kapotosan politik bân nyegghâ sengketa sè bisa èbâdâ'aghi lèbât hokom acara sè beccè'. Hokom jhughân bisa aghâbây dhâsar hokom (legitimasi) ghâbây paghunaan kakowasa'an."[1]
  2. Hokom menangka pakakas kaangguy ajâgâ keseimbangan (balancing). "Fungsi hokom panèka kaangghuy ajâgâ keseimbangan bân kaharmonisan antara kapentingan naghârâ/kapentingan umum bân kapentingan individu."[1]
  3. Hokom mènangka katalisator. "Menangka katalisator, hokom bisa abhânto aghâbây kaangghuy maghâmpang kadhâddhiennah proses pangubâân lèbât panganyaran hokom (Law Reform) kalabân bhântowan tanaghâ kreatif è bidang profesi hokom."[1]

Èngak ḍâ’ fungsi bân peran hokom sè sanget strategis ḍâlem pembangunan masyarakat samangkèn, hokom kodhu ajhâmin bâḍânah kapastian hokom, kaadhilân bân kaghunaan ghâbây masyarakat.[1]

Bidang Hokom

[beccè' | beccè' sombher]

Hokom bisa èbâgi ḍâ' pan-bârâmpan bidang, è antarana: hokom pidana /hokom publik, hokom perdata /hokom pribadi, hokom acara, hokom tata naghârâ, hokom administrasi naghârâ /hokom tata usaha nagârâ, hokom internasional, hokom adhât, hokom Islam, hokom umum, hokom agraria, hokom bisnis, bân hokom lingkungan .

Hokom Pidana

[beccè' | beccè' sombher]

Hokom pidana tamaso' ḍâlem ranah hokom publik. Hokom pidana panèka hokom sè ngator hubungan antara subjek hokom ḍâlem hal kalakowan sè èparloaghi bân èlarang sareng peraturan perundang-undangan, norma bân akibattah èterrapaghi sanksi aropaaghi pemidanaan bân dhendhâ ghâbây orèng sè alanggar.

È ḍâlem hokom pidana, bâḍâ ḍuwâ' macem lalakon, èngghi panèka kajahadhân bân pelanggaran.

  • Kejahadhân panèka lalakon sè bhunten coma atentangan ḍâ’ paratoran hokom namong jhughân alanggâr nilai-nilai moral, nilai-nilai aghâma bân rassa kaadhilân masyarakat. Pelaku kajahadhân bhâkal èkennèng sanksi aropaaghi pemidanaan, contona: ngèco', matè'è orèng, zina, merkosa bân salaènna.
  • Pelanggaran panèka kalakoan sè èlarang sareng paratoran perundang-undangan namong ta' anḍi' pangaro langsung ḍâ' orèng laèn, akadhi ta' ngangghuy helm, ta' ngangghuy sabbhuk pangaman bâkto ajhâlân, bân salaènna.

È Indonesia, hokom pidana umumma èator è ḍâlem Kitab Undang-undang Hukum Pidana (KUHP), sè aropaaghi wârisân ḍâri jhâman kolonial Bâlândhâ, sè sabellunna èkennal mènangka Wetboek van Straafrecht (WvS) . KUHP panèka lex generalis kaangghuy pangatoran hokom pidana è Indonesia, sè ka’ḍimmah asas-asas umum èkandung bân dhâddhi dhâsar ghâbây sadhâjâ katantowan pidana sè èator è lowar KUHP (lex specialis).

Pasal-pasal Pidana neng Indonesia Akaè’ Gangguwan Katenangennah Tatangghâh

[beccè' | beccè' sombher]

Pasal 503 ayat (1) KUHP: Pasal panèka abherri' perlindungan ḍâ’ hak masyarakat kaangghuy ngaollè istirahat sè cokop. Kalakoan sè tamaso' ḍâlem pelanggaran pasal panèka bhunten coma èbâtesi ḍâ' sowara sè nyarèng, namong bisa jhughân tamaso' kalakoan laèn sè aganggu kataremtemman masyarakat è bâkto malem.[12]

Pasal 170 ayat (1) KUHP: Pasal panèka lebbi èfokusaghi ḍâ' kalakoan kekerasan sè èlakoni areng-bhâreng. Namong, pasal panèka bisa jhughân èterapaghi ghâbây kasus perorengan manabi lalakon panèka asareng ancaman kekerasan otabâ karosakan artah bân bhârâng.[13]

Hokom Perdata

[beccè' | beccè' sombher]

Sala sèttong bidang hokom sè ngator hubungan antarindividu è masyarakat lèbât saluran-saluran katanto. Hokom perdata jhughân èsebbhut hokom privat otabâ akadhi èlmo hokom sipil (sistem hokom). Sala sèttong contona hokom perdata è masyarakat panèka ajhuwâl bân mellè roma, sengketa parkara sapah sè anḍik bhârâng, fitnah (majhubâ’ nyamah), masalah sangkolan, èntèng ḍâ’ kontrak, sengketa parkara hak asuh na'-kana' bân tompangan.[14]

Hokom perdata bâḍâ sè ètolès bân sè ta' ètolès. Hokom perdata sè ètolès panèka hokom perdata akadhi sè èator ḍâlem Kitab Undang-undang okomata. Hokom perdata sè ta' ètolès panèka hokom adhât. Manorot èlmo hukum perdata, bisa èkalompoaghi dâ':

ḍ

  1. Hokom perorèngan/hokom pribadi (Personen recht)
  2. Hokom kalowarga (Familierecht)
  3. Hukum arta kasoghiyân (Vermogensrecht)
  4. Hokom sangkolan (Erfrecht)[15]

Pasal-pasal Perdata neng Indonesia Akaè’ Gangguwan Katenangennah Tatangghâh

[beccè' | beccè' sombher]

Pasal 1365 KUHP panèka dhâsar hokom perdata sè ngator lalakon sè alabân hokom. Manabi bâḍâ orèng sè ngalamè karogiyân polana lalakon sè aganggu kataremtemman tatangghâna, maka orèng jârèya bisa ngajuaghi gugatan perdata kaangghuy nyo'on ghântèh karogiyân.[16]

Hokom Acara

[beccè' | beccè' sombher]

Kaangghuy ajhâgâh hokom materiil, èparloaghi hokom acara otabâ sè segghut èsebbhut hokom formil. Hokom acara panèka katantowan sè ngator saka’ḍimmah cara bân sapa sè anḍi' wewenang kaangghuy anegakaghi hokom materiil manabi bâḍâ pelanggaran hokom materiil. Tanpa hokom acara sè jhârna' tor cokop, maka pihak sè anḍi' wewenang kaangghuy alaksanaaghi hokom materiil bhâkal ngadhebbi kasossa'an kaangghuy alaksanaaghi hokom materiil. Kaangghuy alaksanaaghi katantowan hokom materiil pidana, èparloaghihokom acara pidana, kaangghuy hokom materiil perdata,  maka bâḍâ hokom acara perdata. Samentara jârèya, ghâbây hokom materiil tata usaha naghârâ, èparlowaghi hokom acara tata usaha naghârâ. Hokom acara pidana kodhu èkuwasaèh utamanah sareng polisi, jaksa, advokat, hakim bân petugas Lembaga Pemasyarakatan.

Hokom acara pidana se kodhu ekuwasaè sareng polisi, otamana hokom acara pidana sè ngator parkara-parkara panyelidikan sareng penyidikan, amarghâ tugas pokok polisi manorot hokom acara pidana (KUHAP) engghi panèka otamana kaangguy alaksanaaghi tugas penyidikan sareng penyelidikan. Sè dhâddhi tugassah jaksa panèka kaangghuy panuntutan bân alaksanaaghi kapotosan hakim pidana. ka'dintḍi jaksa wâjib nguwasaè otamanah hokom acara sè akaè' sareng tugassa. Samentara jârèya, orèng sè kodhu nguwasaè hokom acara perdata tamaso' hokom acara tata usaha naghârâ utamana, èngghi panèka advokat bân hakim. Panèka karana è dâleḍ hokom acara perdata bân jhughân hokom acara tata usaha naghârâ, polisi otabâ jaksa (panuntut umum) ta' èbherrik peran sè akadhi è dâleḍ hokom acara pidana. Advokat panèka orèng sè ngawakilè orèng kaangghuy ngajuaghi gugatan, bisa gugatan perdata otabâ gugatan tata usaha naghârâ, ghâbây pihak sè èangghep ampon marugi klienna. Gugatan ka’dintḍh bhâkal eparèksa ban epotossagi bi’ hakim. Pihak sè ègugat bisa jhughân nantoaghi advokat kaangghuy ngawakilè kaangghuy alabân gugatan.

Penegakan supremasi hokom sanget aghântong ḍâ' kajhujhurân para panegak hokom kaangghuy ongghu-ongghu ajhâlânaghi kabhenderrân, kaadhilân bân kajhujhurân ḍâlem alaksanaaghi hokom. Panegak hokom panèka hakim, jaksa, polisi, advokat, bân petugas Lembaga Kamasyarakatan. Manabi lema' pèlar panegak hokom panèka saongghuna alaksanaaghi hokom kalabân ajhâlânaghi nilai-nilai sè èsebbhut è attas, maka masyarakat bhâkal aghâdhui hormat sè tèngghi ḍâ' penegak hukum. Kalabân hormat sè tèngghi, masyarakat bhâkal èmotivasi kaangghuy atoro' ka hokom.

Sistem Hokom

Bâḍâ bânnya' macem sistem hokom sè èanut sareng naghârâ-naghârâ è dhunnya samangkèn, è antarana: sistem hokom Eropa Kontinental, sistem hokom Anglo-Saxon, sistem hokom adhât, bân sistem hokom aghâma. Menangka naghârâ hokom, Indonesia ngangghuy 3 (tello') sistem hokom sè bâḍâ bân akembangi è masyarakat, èngghi panèka sistem hokom sipil, sistem hokom adhât bân sistem hokom Islam.

Tello' sistem panèka saleng èlengkapi, harmonis bân romantis.[17] Hokom Islam bân hokom adhât aropaaghi dhâsar lu-ghâlluh ghâbây perkembangan hokom è Indonesia karana kabânnya'an penduduk è Indonesia nganut aghâma Islam, sè amungkinaghi hokom Islam bân hokom umum dhâddhi bâgiyân sè palèng penting ḍâlem pengembangan sistem hokom è Indonesia.[17] Hokom adhât panèka hokom asli sè tombu tor akembang ḍâri kabiyasaan masyarakat sè sanget apangaro ḍâ' lalampa'an pangembangan hokom è Indonesia.[18]

Sistem Hukum Eropa Kontinental

[beccè' | beccè' sombher]

Sistem hokom Eropa Kontinental panèka sistem hokom sè ètandhai sareng bâḍâna bânnya' katantowan hokom sè èkodifikasi (èkompolaghi) secara sistematis sè bhâkal ètafsiraghi lebbi jhâu sareng hakim è ḍâlem panerrapennah. Para' 60% ḍâri populasi dhunnya oḍi' è naghârâ sè atoro' sistem hukum panèka.

Sistem hokom umum panèka sistem hokom sè èghunaaghi è Inggris sè ka’ḍimmah neng ḍâlemmah nganut pamèkkèran frele recht lehre, èngghi panèka è ḍimma hokom ta' èbâtesi sareng undang-undang namong hakim èbherri' kabebasan kaangghuy alaksanaaghi undang-undang otabâ ta' pardhuli.

Sistem hokom Eropa kontinental panèka èkembhângaghi neng Eropa daratan, akadhi Perancis, sè bisa èkoca'aghi mènangka naghârâ sè lu-ghâlluh alaksanaaghi sistem hokom panèka. Saongghuna, sistem hokom panèka asalla ḍâri kodifikasi hokom sè èberlakuaghi è Kekaisaran Romawi è bâkto pamarènta'an Kaisar Justisianus è abad ka-6 SM.

Sistem hukum Anglo-Saxon

[beccè' | beccè' sombher]

Sistem Anglo-Saxon panèka sistem hokom sè èdhâsaraghi ḍâri yurisprudensi, èngghi panèka kapotosan para hakim sabellunna sè saterrossa dhâddhi dhâsar ghâbây kapotosan para hakim ḍâ’buḍinah. Sistem hokom panèka èterrapaghi neng Irlandia, Ènggris, Australia, Selandia Baru, Afrika Selatan, Kanada (salaèn Provinsi Quebec) bân Amèrika Serikat (maskè naghârâ bâgiyân Louisiana aghunaaghi sistem hokom panèka abhâreng sareng sistem hokom Eropa Kontinental Napoleon). Salaèn ḍâri naghârâ-naghârâ kasebbhut, pan-bârâmpan naghârâ laèn jhughân alaksanaaghi sistem hokom Anglo-Saxon camporan, contona Pakistan, India bân Nigeria sè nerrapaghi sabâgiyân sistem hokom Anglo-Saxon, namong jhughân nerrapaghi hokom adhât bân hokom aghâma.

Sistem hokom Anglo-Saxon saongghuna lebbi ghâmpang panerrapennah, otamanah è naghârâ-naghârâ berkembang karana sesuai sareng perkembangan jhâman. Oca’na para ahli bân praktisi hokom lebbi èghunaaghi sareng para hakim è ḍâlem motossaghi parkara.

Sistem hukum Adhât

[beccè' | beccè' sombher]

Hokom adhât panèka saperangkat norma bân atoran/kabiyasaan sè èberlakuaghi è sèttong wilayah. Contona, e dhisa-dhisa se ngaḍâlem otabâ è kottha-kottha sè ampon modern, sè oreng-oreng ghi’ kodhu noro’ hokom adhât tor agadhuwi sanksi sè cocok sareng atoran hokom se ampon ajhâlân è sèttong ḍaèra, sè bisa epotossagi sareng dukungan sè palèng tèngghi neng adhât sè kasebbhut. Manabi hakim ta' bisa nemmo okoman è ḍâlem hokom sè katolès, sèttong hakim kodhu bisa nemmo okoman è ḍâlem atoran-atoran sè bâḍâ è masyarakat adhât satempat amarghâ hokom adhât jughân agadhuwi peran è ḍâlem sistem hokom nasional è Indonesia, sè dhâddhi dhâsar undang-undang kaangguy pelaksanaan hokom adhât è Indonesia engghi panèka Undang-Undang Dasar 1945, UUD samentara 1950, Pasal 131 I. S. Jis Pasal 75 Anyar bân sè ghâlluwân R. R.; Pasal 134 I. S.; Undang-Undang Darurat No. 1 taon 1951 Lembârân Naghârâ No. 9;, Undang-Undang No. 19/1964 bân Undang- Undang No. 14/1970.[19]

Sistem Hokom Aghâma

[beccè' | beccè' sombher]

Sistem hokom aghâma panèka sistem hokom sè èdhâsaraghi ḍâri katantowan aghâma katanto. Sistem hokom aghâma biasana epangghi è ḍâlem Kitab Suci, tor jughân asas hokom-hokom Islam è Indonesia.

Hokom Indonesia

[beccè' | beccè' sombher]

Indonesia panèka naghârâ sè nganut sistem hokom camporan kalabân sistem hokom otama sè aroju’ ḍâ’ sistem hokom Eropa kontinental è jhâman Bâlândhâ è Indonesia hokom sè èberlakuaghi bân èjalanaghi panèka hokom adhât . Asal-usul istilah hokom adhât panèka ḍâri istilah Adatrech sè èajuwaghi sareng Snouck Hurgronye, sistem hokom Islam sè sombherrâh ḍâri Al-Qur’an sareng Sunnah Nabi Muhammad saw. jughân akhlak sareng Aghâma se ekembangaghi dhâddhi Hokom Negara Kesatuan Republik Indonesia (NKRI) sè èdhâsarraghi  Pancasila bân UUD Dasar 1945. aroju’ ḍâ’ sistem hokom Eropa Kontonental.

Macemma Sistem Hokom

[beccè' | beccè' sombher]

Manossa sè oḍi' è bhumè panèka parlo ḍâ’ hokom karana salaèn nyegghâ konflik, hokom bisa jhughân nangani kalabân cara profesional tanpa alibataghi intervensi ḍâri pongghâbâ politik manabi konflik ampon kadhâddhiyân. È bâbâ panèka bâḍâ pan-bârâmpan sistem hokom sè èberlakuaghi:

  1. Sistem hokom Eropa Kontinental panèka sistem hokom sè èkembhângaghi è naghârâ-naghârâ Eropa Jerman, Bâlândhâ, Prancis, Italia bân Asia, tamaso' Indonesia, è bâkto jhâman kolonial Belanda kantos taon 1964 M.
  2. Sistem hokom Anglo-Saxon panèka sistem hokom sè lu-ghâlluh èkembhângaghi è Inggris, bân èkennal mènangka Rule of Law Common Law otabâ Unwritten Law  otabâ segghut èsebbhut mènangka Case Law.
  3. Sistem hokom adhât panèka sè bâḍâ bân akembangaghi ḍâlem kaoḍi'ân sosial masyarakat è Indonesia, Cina, India, Jepang bân naghârâ-naghârâ laènna.
  4. Sistem hokom Islam asalla ḍâri Arab, saterrossa akembangaghi ka naghârâ Indonesia sajjhek taon 1289 Masehi, abad ka-7 Hijriyah, 688 Hujarood, Nabi Muhammad Saw., sè èghibâ sareng para mujahid sè nyebbâraghi Islam, Asia, Afrika, Eropa, Amerika sacara individu bân kalompo'.
  5. Sistem Hokom Kanonik panèka sistem hokom sè èghâdhui sareng naghârâ-naghârâ sè tonḍuk ḍâ' paratoran-paratoran gereja.
  6. Sistem hokom Sosialis panèka nyamana resmi ghâbây sistem hokom è naghârâ Komunis.

Salastarènah ngartè bhân-sabbhân macemmah sistem hokom sè bâḍâ è dhunnya, èsimpullaghi jhâ' sistem hokom sè sesuai ghâbây sèttong naghârâ panèka sistem hokom sè sesuai sareng perkembangan bân kabhutowan masyarakat è naghârâ kasebbhut.

Sombher

[beccè' | beccè' sombher]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 “Dasar-Dasar Ilmu Hukum” (PDF). Èarsip dâri versi asli (PDF) tangghâl 2021-12-24. Èakses tangghâl 2025-04-08
  2. ↑ Robertson, Crimes against humanity, 90; see "analytical jurisprudence" for extensive debate on what law is; in The Concept of Law Hart argued law is a "system of rules" (Campbell, The Contribution of Legal Studies, 184); Austin said law was "the command of a sovereign, backed by the threat of a sanction" (Bix, John Austin); Dworkin describes law as an "interpretive concept" to achieve justice (Dworkin, Law's Empire, 410); and Raz argues law is an "authority" to mediate people's interests (Raz, The Authority of Law, 3–36).
  3. ↑ Diva Lufiana Putri, Sari Hardiyanto, "Mengenal Apa Itu Hukum: Pengertian, Unsur, dan Sumbernya," Èakses dâri Kompas tangghâl 2025-04-08
  4. ↑ n.b. this translation reads, "it is more proper that law should govern than any one of the citizens: upon the same principle, if it is advantageous to place the supreme power in some particular persons, they should be appointed to be only guardians, and the servants of the laws." (Aristotle, Politics 3.16).
  5. ↑ Kamus Besar Bahasa Indonesia edisi V
  6. ↑ Nafis, Ph.D., M. Cholil (2011). Teori Hukum Ekonomi Syariah. Penerbit Universitas Indonesia. hlm. 15. ISBN 9789794564561.
  7. ↑ "Pengertian Hukum". Èarsip dâri versi asli (PDF) tangghâl 2021-12-24. Èakses tangghâl 2025-04-08
  8. ↑ "Definisi Hukum." Èarsip dâri versi asli (PDF) tangghâl 2014-10-06. Èakses tangghâl 2025-04-08
  9. ↑ 9,0 9,1 "Pengertian Hukum Secara Umum". Èarsip dâri versi asli (PDF) tangghâl 2014-10-06. Èakses tangghâl 2025-04-08.
  10. ↑ Norma Hukum, Èakses tangghâl 2025-04-08.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Malcolm Shaw, international law, Èakses dâri Britannica tangghâl 2025-04-08.
  12. ↑ "Suara Knalpot Ganggu Tetangga Masuk RUU KUHP". JDIH Pemerintah Kota Yogyakarta.
  13. ↑ S.H, Renata Christha Auli (2024-01-02). "Bunyi Pasal 170 KUHP tentang Pengeroyokan". www.hukumonline.com. Èakses tangghâl 2025-04-08.
  14. ↑ Apa itu pelanggaran paten?, Èakses tangghâl 2025-04-08
  15. ↑ Martha Eri Safira, M.H, Hukum Perdata, (Ponorogo: CV. Nata Karya, 2017). ISBN: 978-602-61995-2-2.
  16. ↑ "Perbuatan Melawan Hukum dalam Hukum Perdata". Èakses tangghâl 2025-04-08.
  17. ↑ 17,0 17,1 Harsanto Nursadi, Sistem Hukum Indonesia Diarsipkan 2023-05-07 di Wayback Machine., (Jakarta: Universitas Terbuka, 2008.
  18. ↑ Zaka Firma Aditya, "SISTEM ROMANTISME HUKUM DI INDONESIA : KAJIAN ATAS KONSTRIBUSI HUKUM ADAT DAN HUKUM ISLAM TERHADAP PEMBANGUNAN HUKUM DI INDONESIA", Jurnal Rechts Vinding: Media Pembinaan Hukum Nasional vol 8, no. 1 (2019).
  19. ↑ Dasar Berlakunya Hukum Adat, Èakses dâri Erisamdy Prayatna tangghâl 2025-04-08
Èpondhut ḍâri "https://mad.wikipedia.org/w/index.php?title=Hokom&oldid=42926"