Ay

Ay (simbolı: ) — Jerdiń tábiyiy joldası.

Ay — Jerdiń taábiyiy jldası. Ay ózinen nur shashpaydı, Quyashtan túsken nurdı qaytaradı. Ay Jerdiń aátirapın derlik bir ayda bes márte aylanıp shıǵadı. Jer, Quyash haám Aydıń aspanda bir-birine salıstırǵanda jaylasqan wrnına qarap wl bizge haár qıylı blıpkórinedi. Yeger dıqqat benen qarasańız jańa Ay, wraq túrinde bla- dı. Yendi yeslep qalıń: jańa Ay keshqurın Quyash batqanda batıs taárepte kórinedi, yeski tamamlanıp atırǵan Ay yerte tańda Quyash shıqpastan aldın shıǵıs taárepte kózge taslanadı (7-súwret). Yeger Ay sheńber túrinde blsa, tlǵan Ay delinedi. Aydıń 14—15-kúnleri Ay tlısadı. Aydıń tutılıwı tlǵan Ay kúnlerine tuwrı keledi. Ay, Jer, Quyash aspanda bir sızıqqa tuwrı kelip qalǵanda Ay tutıladı.Quyash haám Aydıń Jerdi tartıwı naátiyjesinde teńiz haám de keanlarda turaqlı raáwishte suwdıń qalqıwı yaǵnıy suwdıń kóterilip, paáseyiwi júz beredi. Suwdıń kóterilip qaytıwı quyashtıń tartıwına qaraǵanda Ay tartqanda yeki yese kúshli bladı.Adamlar aspan denelerin baqlaw naátiyjesinde Ay haám Quyash kalendarların dúziwdi, qurǵaqlıq haám keanlarda turǵan wrınların anıqlagan.