Molikuli

Molikuli ni glukosi

Molikuli ni remdesivir

Na molikuli e dua na ilawalawa ni rua se sivia na atomi ka rau tauri vata tu ena kaukauwa veivakayarayarataki ka kilai me veiwekani vakakemikali; vakatau ena itukutuku, na vosa e rawa se sega ni okati kina na ion e vakaceguya na ivakatagedegede oqo. Ena fisiki quantum, veika vakayago kemisitiri, kei biokemisitiri, na duidui mai na ion e lutu ka dau vakayagataki na molecule ni tukuni tiko na ion ni atomi vakalevu.

E dua na molikuli e rawa ni homoniukilia, oya, e tiko kina na atomi ni dua na ka elemeniti kemikali, e.g. rua na atomi ena loma ni okisijeni molikuli (O2); se rawa ni heteronukilia, e dua na kemikali veivakaduavatataki e sivia e dua na elemeniti, e.g. wai (rua na atomi ni haidrojeni kei dua na atomu ni okisijeni; H2O). Ena vakasama ni kinetika ni kasi, na vosa molikuli e dau vakayagataki me baleta e dua na tikitiki ni kasi veitalia na kena itukutuku. Oqo e vakaceguya na gadrevi ni dua na molikuli e tiko kina e rua se sivia na atomi, mai na kasi vakaturaga era atomi yadua. Na atomi kei na veivakacacani e semati ena veimaliwai sega ni kovaleni, me vaka na veiwekani ni haidrojini se veiwekani ni ionika, e dau sega ni okati me dua ga na molikuli.

Na vakasama e tautauvata kei na molecule e sa veivosakitaki mai na gauna makawa, ia na vakadidike ni gauna oqo me baleta na ituvaki ni molecule kei na kena veiwekani e tekivu ena ika 17 senitiuri. Vakasavasavataki ena veigauna mai vei ira na saenitisi me vakataki Robert Boyle, Amedeo Avogadro, Jean Perrin, kei Linus Pauling, na vuli ni molikuli sa kilai nikua me molecule physics se kemikali ni molikuli.