Samantala, sa dagat tumama ang mga kanyon ng Español. Dinaig sa dami, 450 ang mga Español sa San Diego habang walang pang 100 ang mga Dutch sa barko ni Van Noordt, ang Mauritius. Binangga ng San Diego ang Mauritius. Sumampa ang mga Español sa barko ng mga Dutch at nakipag-bakbakan kina Van Noordt.

Tumakas ang pang-2 barko ng mga Dutch, ang Eendracht. Hinabol ito ng pang-2 barko ng mga Español, ang San Bartolome, pinamunuan ni Joan de Alzaga, admiral sa hukbong dagat (navy) at mahusay sa digmaan. Inabutan at tinalo nina Alzaga ang mga Dutch. Sinindihan ng mga Dutch ang sariling barko upang hindi pakinabangan ng kaaway, subalit napatay ng mga Español ang apoy at binihag ang Eendracht.

Pagkaraan ng 6 oras na bakbakan sa barko ni Van Noordt, napipilan ang mga Dutch at sinimulan nilang sunugin ang sariling barko. Nasindak ang mga Español dahil lumulubog na ang kanilang barko, ang San Diego. Walang alam sa digmaan, pinatakas ni Morga ang mga Español upang iligtas ang mga sarili, sa halip na sugpuin ang sunog at sakupin ang barko ni Van Noordt. Nagtalunan silang lahat sa dagat. Lumubog ang San Diego at nalunod ang karamihan ng mga Español. Lumangoy nang 4 oras si Morga pagkalubog ng San Diego at nakarating sa pulo ng Fortun, malapit sa Batangas. Pagbalik sa Manila, ipinadakip niya si Alzaga dahil hindi sinaklolohan ang San Diego subalit hindi nagtagal, pinakawalan din ang admiral.

Samantala, tumakas sina Van Noordt, matapos patayin ang sunog sa Eendracht. Nakauwi pa sina Van Noordt sa Netherland kahit laspag at karag-karag na ang kanilang barko.

( Nasa Mga Sabak Ng Dutch ang iba pang pagsalakay sa Pilipinas. )

ANG  MGA  HARI  AT  REGINA  SA  ESPAÑA,  1598 - 1700

8. Felipe 4 (1605-1665). Sa Valladolid, España, siya ipinanganak nuong Abril 8, 1605 kina Felipe 3 at Margaret ng Austria. Sampung taon lamang ang gulang niya nang ikasal siya nuong 1615 kay Isabel, princesa ng angkan ng mga Bourbon, at 16 taon lamang nang pumalit siya sa kanyang ama bilang hari ng España at Portugal nuong 1621.

Nag-asawa siya uli, kay Mariana, princesa ng Austria, nuong 1649, 9 taon matapos maghimagsik ang mga taga-Portugal at, katulong ang England, tumiwalag mula sa kaharian ng España mula nuong Deciembre 1, 1640.

Namatay siya sa Madrid, España, nuong Septiembre 17, 1665.

9. Carlos 2 (1661-1700). Tinawag siyang Carlos na nakulam (El Hechizado, the Bewitched). Isinilang siya nuong Noviembre 6, 1661, kina Felipe 4 at Mariana ng Austria. Ang kanyang ina ang gumanap na tagapaghari (reina regente, queen regent) ng España mula nang namatay ang ama niya nuong 1665 hanggang nagka-sapat na gulang siya, 14 taon, at hinirang na hari nuong Noviembre 16, 1675.

Dalawa ang naging asawa niya, sina Maria Luisa (Marie Louise), princesa ng Orleans, France, nuong 1679; at si Mariana ng Bavaria, sa Germany, nuong 1690. Wala siyang anak kaya bago namatay nuong Noviembre 1, 1700, ipinamana niya ang kaharian ng España sa anak ni Mariana, si Felipe ng Anjou. Si Carlos 2 ang kahuli-hulihang hari ng España mula sa angkan ng mga Austria.

Si Carlos 2 ang unang nag-utos, nuong 1668, na payagang mag-pari ang mga katutubo at mga mestizong Pilipino. Nuon nagsimula ang patuloy na pagsuway ng mga frayle at ilang obispo sa Manila sa utos, at mahigit 300 taon ng agawan ng mga frayle at mga pari sa mga paroco sa Pilipinas.

Nahirang siya bilang unang obispo ng Nueva Segovia sa Cagayan (pagtagal, inilipat sa Ilocos) at itinanghal (consecrated) sa Mexico nuong 1597 bago nagbalik sa Manila nuong 1598. Dumating siya sa Nueva Segovia nuong 1599 ngunit pagkaraan lamang ng 2 taon, nahirang siyang arsobispo ng Manila nuong 1601. Nagbalik siya sa Manila nuong 1603. Si Felipe 2 ang nagtustos sa kanyang pagtanghal bilang arsobispo sapagkat lubusang dukha si Benavides.

Nuong Septiembre 9, 1603, inilaan niya sa mga frayleng Franciscan ang pamamahala sa mga Hapon sa Pilipinas. Nuong taon ding iyon, kasapakat siya sa pagpaslang sa libu-libong Intsik na nag-aklas sa Manila. Namatay siya nuong Julio 26, 1605, at inilibing sa simbahan ng Dominican sa Intramuros. Pamana ang iniwan niyang salapi upang itatag ang isang colegio ng mga Dominican, ang naging Universidad de Santo Tomas.

Naging obispo siya ng Mechoacan, sa Mexico, nuong 1600, at 3 taon naging obispo ng Yucatan, sa Mexico din, mula nuong Octobre 22, 1603. Nahirang siyang arsobispo ng Manila nuong 1608 ngunit 1610 na nang nakarating siya sa Manila. Siya ang nagpatapos sa pagtayo ng cathedral sa Intramuros, gamit ang sariling salapi at mga abuloy ng mga taga-Manila. Namatay siya nuong Junio 12, 1616, at inilibing sa capilla na ipinagawa niya sa luob ng cathedral upang maging libingan niya.

( Ilang ulit nanakaw ang ostiya, minsan sa Camarines, minsan sa Malate at, nuong 1730, mula sa convento ng mga Franciscan, at mula sa simbahan ng Meycauayan.)

Nuong Enero 6, 1636, lamang siya nakabalik mula Mariveles. Mahilig siyang mag-visitacion upang pamahalaan ang mga frayle, muntik na siyang madukot (kidnap) nuong minsan ng mga Camucones, ang mga moro (muslims) mula sa banda ng Tawi-Tawi at Borneo na panay nuong nandarambong ng mabibihag at maaaliping catholico. Sa gulang ng 75 taon, namatay si Guerrero nuong Julio 1, 1641, at inilibing sa simbahang Augustinian sa Intramuros.

Napaibig si Francisco de Nava, isang sundalong Español sa Manila, sa kanyang bata at magandang aliping Pilipina subalit ipinakuha ni Arsobispo Guerrero ang babae at ibinigay kay Doña Maria de Francia upang ipagbili sa iba upang maalis kay Nava ang tuksong magkasala. Halos baliw, tumakbo ang sundalo sa bahay ng doña at hiningi ang alipin na, pangako niya, nais niyang maging asawa.

Naging marahas ang usapan at napilitan ang doña na ipagulpi ang sundalo upang mapa-alis. Tapos, binili at inangkin ng doña ang aliping babae. Hindi nasawata si Nava at nag-abang. Isang araw, hinarap niya ang aliping babae nang lumabas ito kasama ng Doña Francia sa carruaje (carriage) ng doña ngunit sinagot siya ng pabaling ng babae.

Sukdulang naulol na, sinasak at pinatay ni Nava ang babae sa gitna ng lansangan, sa harap ni Doña Francia at maraming pang ibang tao. Tumakas ang sundalo sa simbahan ng Augustinian at humingi ng sanctuario.

Ipinalitis ng governador si Nava at ipinabitay sa harap mismo ng simbahang San Agustin. Pagkatapos, sumulat si Corcuera sa arsobispo upang ipa-alis ang interdiccion dahil malapit na ang Pasko. Naghiganti rin ang governador kay Pedro Monroy, inutusang lumipat sa ligaw na pulo ng Hermosa (Formosa, tinatawag ngayong Taiwan) .

Bagaman at inalis ni Arsobispo Guerrero ang interdiccion, hindi niya sinagot ang liham ng governador, at nagpatuloy ang labanan nilang dalawa hanggang namatay si Guerrero nuon 1641.

Naka-away din niya si Diego de Salcedo nang naging governador ng Pilipinas. Ayaw kasing magbayad ng pabuya para sa simbahan, ibininbin (suspended) pati ang pamahalaan (cabildo) ng Manila habang naghahanap siya ng 2,000 piso na mauutang pambayad sa mga pinaka-mahalagang gastos ng cabildo. Naka-away din ni Poblete ang governador tungkol sa pagpili ng pinuno ng cabildo, at nanatiling vacante ang katungkulan.

Sinimulan ni Poblete nuong Abril 20, 1654, ang pagtayo uli ng cathedral sa Intramuros. Lumigid siya at humingi ng limos mula sa mga taga-Manila at nakapag-ipon ng 22,000 piso pambayad sa paggawa.

Namatay siya nuong Deciembre 8, 1667 sa gulang na 64 taon. Sinuway ang kanyang habilin at in-embalsamo ang kanyang bangkay. Ipinalibing siya sa cathedral sa abuloy ng mga taga-Manila nuong Deciembre 11, 1667, at ipinagdiwang ang kanyang alaala nuong Enero 30, 1668. Marami ang dumalo sa kanyang luksa, pati ang governador at iba pang mga naka-away niya nuong buhay pa.

Nakipag-away siya uli sa mga pinuno ng simbahan, pati sa governador na tumangging ibigay ang pabuya (stipends) sa simbahan. Nanawagan si Lopez sa hari at pinahintulutang sa Mexico padaanin ang kanyang pabuya upang maiwasan ang pag-ipit uli ng governador ngunit huli na nang dumating ang pahintulot. Nilagnat siya nang 5 buwan at namatay nuong Febrero 12, 1674, sa gulang na 61 taon. Ang puso at bituka niya ay ibinaon sa hiwalay na libingan ng mga hindi-frayle (curas) at inilibing ang kanyang bangkay sa simbahan ng Dominican sa Intramuros. Walang obispo sa Pilipinas nuon dahil nauna pa sa kanya namatay lahat. Ipinagdiwang ang kanyang alaala nuong Marso 1, 1674.

Inilit niya ang mga ari-arian ng mga frayleng Jesuit sa galleon Santa Rosa na dumating mula Acapulco, Mexico, upang hindi madaig ng colegio de San Jose ng mga Jesuit ang colegio de Santo Tomas (naging universidad paglaon) ng mga Dominican. Naka-away ni Pardo ang iba pang lipunan ng mga frayle, pati ang pamahalaang simbahan (ecclesiastical cabildo).

Sa hangad niyang mangibabaw ang kapangyarihan ng arsobispo sa pamahalaan ng Manila, kahit na sa mga asunto ng pamana at pamamahala sa mga tao, naka-away niya ang Audiencia Real, pati ang governador ng Pilipinas nuon, si Juan de Vargas Hurtado, at ipinatapon siya nito sa Lingayen, Pangasinan, nuong Marso 31, 1683. Palihim niyang kinasundo si Obispo Barrientos na namahala sa Manila habang nakatapon siya.

Ibinalik siya sa Manila ng sumunod na governador, si Gabriel de Curuzealegui, at naghiganti siya kay Vargas at sa mga iba pa niyang naka-away. Namatay siya nuong Deciembre 31, 1689, nang 80 taong gulang na. Inilibing siya sa simbahan ng mga Dominican sa Intramuros.

Dahil sa maraming away at sumbong laban sa kanya, ipinalipat siya ng hari ng España sa Mexico at hinirang na obispo sa Guadalajara nuong Marso 14, 1706. Namatay siya nuong 1712 at, ayon sa kanyang huling habilin, ipinag-misa siya ni Diego de Gorospe Ysla, obispo ng Nueva Segovia sa Ilocos, sa cathedral sa Intramuros nuong Octobre 23, 1713.

Sinagupa sa Manila Bay ng pangkat-dagat ng Español, pinamunuan ni Antonio de Morga, ang mga mandarambong (pirates) na Dutch mula sa Netherlands, pinamunuan ni Oliver van Noordt, nuong Deciembre 14, 1600. Namatay si Tello sa Manila nuong Abril 1603.

Bumalik mula Maluku si Jeronimo de Silva nuong Septiembre 30, 1617, at hinalinhinan si Alcaraz bilang pinunong militar ng Pilipinas.

Dahil sa mga sumbong ni Arsobispo Guerrero at iba pang mga frayle, ipinadakip siya ng sumunod na governador, si Diego Fajardo, at ipiniit nang 5 taon, ngunit pinawalan siya ng hari ng España at hinirang nuong 1659 na governador ng kapuluan ng Canaria (Canary Islands, sa dagat Atlantic malapit sa Morocco). Duon siya namatay, sa lungsod ng Tenerife, nuong Agosto 12, 1660.

2. Julio 29, 1646, malapit sa Marinduque
3. Julio 31, 1646, sa pagitan ng Mindoro at Romblon
4. Septiembre 24, 1646, uli sa lawa ng Manila, sa tabi ng Cavite
5. October 4, 1646, sa law ng Manila din, malapit sa Corregidor