Kijev

Kijev
Київ

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Ukrain
Eläjiden lugu (2022)	2,950,702 ristitud
Pind	847,66 km²
Pämez'	Vitalii Kličko (kezaku 2014—)
Telefonkod	+380−44
Aigvö	tal'vel UTC+2, kezal UTC+3

Lidnan kart (2023)

Kijev (ukrainan kelel: Київ [ˈkɪjiu̯], venän kelel: Киев) om Ukrainan pälidn da kaikiš suremb lidn. Se om lidn eriliženke statusanke i om Kijevan agjan administrativižeks keskuseks (ei mülü sihe).

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud 6.-7. voz'sadal. Sai lidnan statusad Magdeburgan oiktusen mödhe vl 1494. Oli Venäman imperijan palaks vspäi 1686. Nevondkundaližen aigan oli Ukrainan NST:n administrativižeks keskuseks. Ripmatoman Ukrainan pälidn vspäi 1992.

Geografijan andmused

Lidnan sijaduz valdkundas vn 2014 kartal

Lidn om sijatud valdkundan pohjoižhe, Dnepranjogen molembil randoil, 100..200 m ü.m.t. korktusil. Kaikiš korktemb čokkoim venub 203 metral ü.m.t..

Klimat om ven kontinentaline. Keza om päivoikaz, tal'vaig om pil'vekaz lujas. Voden keskmäine lämuz om +9,0 C°, kezakun-elokun +19,5..+21,3 C°, tal'vkun-uhokun −1,8..−3,2 C°. Ekstremumad oma −32,2 C° (uhoku) i +39,4 C° (heinku, eloku). Kezaaigan minimum om +2,5 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +17,3 C° (uhoku). Ei voi panda halad kezakus-elokus. Paneb sadegid 617 mm vodes, enamba semendkus-heinkus (65..73 mm kus), vähemba vilukus-sulakus (38..42 mm kus). Paneb lunt 73 päiväd tal'ves, lumikatken keskmäine korktuz ei ületa üks'toštkümned santimetrad. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 62..68 % röunoiš sulakus-elokus, 80..86 % kül'mkus-uhokus.

Administrativiž-territorialine jagand

Kijevan administrativine jagand voden 2001 jäl'ghe:
Г — Golosejevskii rajon
Дар — Darnickii rajon
Дес — Desnänskii rajon
Дн — Dnepran rajon
О — Obolonskii rajon
Печ — Pečerskii rajon
Под — Podol'skan rajon
Св — Svätošenskii rajon
Сол — Solomenskii rajon
Ш — Ševčenkovskii rajon

Kijev jagase kümneks administrativižeks rajonaks:

Rajon	Originaline nimituz	Pind, km²	Ristitišt, rist. (01.04.2016)
Dnepran oiged rand:
Golosejevskii	Голосіївський район	160,78	248 254
Obolonskii	Оболонський район	110,32	320 444
Pečerskii	Печерський район	19,57	152 457
Podol'skan	Подільський район	34,08	198 683
Solomenskii	Солом’янський район	40,52	365 112
Svätošenskii	Святошинський район	102,63	340 715
Ševčenkovskii	Шевченківський район	26,63	227 100
Dnepran hura rand:
Darnickii	Дарницький район	132,24	333 247
Desnänskii	Деснянський район	154,2	368 456
Dnepran	Дніпровський район	66,7	354 974

Eläjad

Vn 2000 rahvahanlugemižen mödhe lidnan ristitišt oli 2,615,300 eläjad, vn 2010 — 2,786,518 eläjad. Vl 2018 lidnan eläjiden lugu oli 2,934,522 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'. Kaik 4,031,257 eläjad oli kaikes lidnaglomeracijas vl 2022.

Rahvahad (2001): ukrainalaižed — 82,2 %, venänikad — 13,1 %, evrejalaižed — 0,7 %, vaugedvenälaižed — 0,6 %, pol'šanmalaižed — 0,3 %, toižed rahvahad — 3,1 %.

Lidn om valdkundan üläopendusen (läz 70 aluzkundad) i tedon päižeks keskuseks. Znamasižed üläopendusen aluzkundad oma Kijevan nacionaline universitet Taras Ševčenkon nimed (alusenpanend 1833 kut Imperatorine ph. Vladimiran Kijevan universitet, nügüdläine nimi om vspäi 1999, 20 tuh. üläopenikoid) i Ukrainan nacionaline tehnine «Kijevan politehnine institut»-universitet Igor' Sikorskijan nimed (alusenpanend 1898, 25 tuh. üläopenikoid 18 fakul'tetal, 15 tedoiduzinstitutad).

Transport

Avtobusad, trolleibusad, tramvaid, jogitramvai (kezaaigan), funikulöran jono, lidnelektrojonusen rengazte (vspäi 2011), metro i taksi oma kundaližeks transportaks lidnas. Kaik om viž päraudtestancijad. Jogiport radab. Metropoliten radaškanzi vl 1960, siš om koume jonod 52 stancijanke, 67,6 km raudted, nellänz' jono om sauvomas. Kaik kahesa sildad ühtenzoittas Dnepran randoid: nell' avtotesildad, kaks' raudtesildad, üks' avtoraudtesild, üks' jaugnikoiden täht vaiše.

Om severt-se lendimportoid lidnas da sen ümbrištos. Kaikiš suremb om rahvahidenkeskeine soda- da civiline Borispol'-lendimport (KBP / UKBB, 15,2 mln passažiroid vl 2019), se sijadase ühtennimižes ezilidnas kahesatoštkümnes kilometras päivnouzmha Kijevan röunaspäi.

Irdkosketused

• Lidnan sijaližen valdkundaližen administracijan oficialine portal (kyivcity.gov.ua). (ukr.) (ven.) (angl.)